مقایسه اثربخشی چسب فنتانیل بین جلدی در درمان درد مزمن بیماران مبتلا به سرطان بافت نرم در مقایسه با دارونما در یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده دو سوکور

درد ناشی از بدخیمی ها یکی از مشکلات عمده در بیماران مبتلا به بدخیمی به شمار می رود. روش های مختلفی تاکنون برای درمان درد مزمن ناشی از سرطان معرفی شده که مهم ترین آن ها استفاده از اپیوییدهاست. فنتانیل یک اپیویید صناعی به شکل پچ های پوستی (ترانس درمال- بین جلدی) برای کاهش درد مزمن بیماران مبتلا به سرطان معرفی شده است. در این مطالعه سعی شده است اثربخشی فنتانیل بین جلدی در مقایسه با پلاسبو مورد مقایسه قرار گیرد.
مطالعه حاضر به صورت یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده دو سوکور طراحی و اجرا شد. بیماران مبتلا به بدخیمی بافت نرم مراجعه کننده به انستیو کانسر بیمارستان امام خمینی(ره) طی سال های 1385 و 1386 که از درد مزمن رنج می بردند، وارد مطالعه شدند و به طور تصادفی به دو گروه فنتانیل بین جلدی و دارونما تقسیم شدند. در گروه دارونما بیماران پچ های مشابه با گروه درمان از نظر ظاهری دریافت کردند. شدت درد بیماران طی 24، 48 و 72 ساعت پس از شروع درمان بر اساس ((VAS Visual Analogue Scale از بیماران پرسش و در پرونده آن ها ثبت شد. به منظور بررسی اثر درمان از آنالیز اندازه گیری های مکرر واریانس استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS V.13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های کمی به صورت میانگین و انحراف معیار و داده های کیفی به صورت فراوانی نمایش داده شده است. برای مقایسه داده های کیفی و کمی بین دو گروه در صورت تبعیت از توزیع نرمال به ترتیب از آزمون کای دو و در متغیرهای کمی از آزمون t-test استفاده شد. در صورت عدم تبعیت، از آزمون های معادل ناپارامتریک استفاده شد.سطح معنی داری در این مطالعه در حد 05/0 در نظر گرفته شد.
در مجموع 166 نفر در دو گروه فنتانیل بین جلدی (86 نفر) و دارونما (80 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند. توزیع سنی و جنسی بیماران مشابه بود. بر اساس آنالیز repeated measurement، فنتانیل بین جلدی به طور معنی داری شدت درد بیماران را طی زمان های پیگیری کاهش داده است (07/0p=). میزان بروز عوارض جانبی در گروه فنتانیل 62 نفر (72%) و در گروه دارونما 31 نفر (39%) به دست آمد که به لحاظ آماری بروز عوارض جانبی در گروه فنتانیل به طور معنی داری بیش از گروه دارونما بود (001/0=p).
یافته های این مطالعه نشان می دهد که استفاده از پچ فنتانیل بین جلدی در کاهش درد مزمن بیماران مبتلا به تومور بافت نرم یک روش موثر و بی خطر می باشد و می تواند موجب بهبود کیفیت زندگی در این دسته از بیماران گردد.