چالش هایی در بحث شرور و پاسخ های علامه طباطبایی

یکی از جهت های اساسی در بحث شرور، پاسخ های علمی و فلسفی به چالش های این بحث است که ذهن هر اندیشه وری را به اندیشه وا می دارد. در شرح اناجیل نیز نقل شده است که ابلیس در مناظره ای که با فرشتگان داشت، چند شبهه بر آنها وارد کرد و فرشتگان پاسخ نداشتند. ارتباط این شبهه ها با بحث شرور با کمی دقت مشخص است. این شبهه ها به قدری سهمگین است که از فخر رازی نقل شده است که اگر نخستین و واپسین آفریدگان جمع شوند و برای دفع این شبهه ها دست به دست یکدیگر دهند و حکم به حسن و قبح عقلی کنند، از عهده دفع آنها هم بر نمی آیند. علامه طباطبایی که یکی از فیلسوفان و مفسران بزرگ حوزه فلسفی و تفسیری شیعی است، پاسخ های فلسفی دقیقی به برخی چالش های شرور و شبهه های ابلیس داده اند. نوشتار حاضر در حد ظرفیت خود، درصدد ارایه تحلیلی این پاسخ ها به محضر اندیشه وران و به ویژه جوانان پژوهش گر و پرسش گر است.