بررسی میزان عوارض حاد ترانسفوزیون خون و فرآورده های خونی پالایش شده در پایگاه انتقال خون ارومیه

تزریق خون از بخش های مهم و ضروری اما خطرناک طب امروزی محسوب می شود که اگر پیش بینی های مناسب به هنگام انجام آن صورت نگیرد، می تواند واکنش های کشنده ای به دنبال داشته باشد. واکنش های همولیتیک حاد، واکنش های تب زا، و واکنش های آلرژیک از مهم ترین واکنش های حاد محسوب می شوند که مدت کوتاهی پس از آغاز انتقال خون ظاهر می شوند. علاوه بر اینکه میزان بروز این واکنش ها نسبت به عوارض دیگر بیشتر است با مرگ و عوارض قابل توجهی نیز همراه هستند. این مطالعه با هدف تعیین میزان بروز واکنش های حاد تزریق خون و فرآورده های خونی پالایش شده در مرکز انتقال خون ارومیه اجرا شده است.
پژهش حاضر یک پژوهش توصیفی بود که در آن واکنش های حاد ناشی از تزریق 3880 واحد خون و فرآورده های آن مورد بررسی قرار گرفت. محیط پژوهش را بخش های بستری یکی از مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه تشکیل می داد. برای انتخاب واحدهای مورد پژوهش، از روش نمونه گیری آسان استفاده شد. برای گردآوری داده ها از ابزارهای گوناگون شامل فشارسنج، دما سنج، آزمایش ادرار، مصاحبه و مشاهده استفاده شد و داده های حاصل در فرم هایی که به همین منظور طراحی شده بودند، ثبت گردید. اعتبار ابزارها با به کارگیری وسایل استاندارد و کالیبره کردن آنها تامین شد. پایائی ابزار به شیوه مشاهده همزمان تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 14 و روش های آمار توصیفی استفاده شد.
در این پژوهش تعداد 3880 واحد خون و فرآورده های آن به 1261 نفر، که 604 نفر از آنها زن و 657 نفر مرد بودند، تزریق شد. بیشترین واکنش های ظاهر شده در بیماران به دنبال تزریق خون و فرآورده های آن عبارت بودند از: احساس سرما (78/2 درصد)، خارش پوست (46/2 درصد) و لرز (14/2 درصد). میزان بروز واکنش های همولیتیک حاد، واکنش های تب زای غیرهمولیتیک و واکنش های آلرژیک به ترتیب 52/0، 2/6 و 1/11 به ازای تزریق هر 1000 واحد خون و فرآورده های خونی بود.
بحث: با وجود پیشرفت در روش های پالایش خون، واکنش های حاد ناشی از تزریق خون هنوز هم می توانند موجب واکنش های حاد قابل توجه و مرگ گردند. شناخت نوع این عوارض در ارتباط با هر فرآورده خونی و آگاهی از میزان بروز آن ها لزوم آمادگی پرستاران و سایر کادر درمانی را برای مقابله و رویاروئی با این عوارض افزایش داده و سبب کاهش پیامدهای نامطلوب ناشی از این درمان نجات بخش خواهد شد.