بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های جو در مناطق گرمسیر دیم

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های جو و انتخاب و معرفی پرمحصول ترین آن ها برای مناطق گرمسیر دیم کشور، آزمایش های ناحیه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با19 ژنوتیپ (18 لاین همراه با شاهد جو رقم ایذه) درچهار تکرار و به مدت سه سال زراعی(1384-1381) در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی دیم گچساران، کوهدشت و مغان به اجراء درآمد. پس از تجزیه واریانس ساده عملکرد دانه در هر آزمایش و اطمینان از یکنواختی واریانس خطاهای آزمایشی، تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه برای تمام مناطق و سال ها انجام شد. نتایج نشان دادکه اثر اصلی ژنوتیپ و اثر متقابل سال× مکان و سال× مکان× ژنوتیپ در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. ولی اثر اصلی سال، مکان و اثر متقابل مکان× ژنوتیپ و سال× ژنوتیپ معنی دار نبودند. با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل دو جانبه و سه جانبه، تجزیه پایداری عملکرد دانه با روش های پایداری واریانس درون مکانی لین و بینز، ضریب تغییرات محیطی و رتبه انجام شد. نتایج تجزیه پایداری نشان دادکه ژنوتیپ شماره 12 در هر سه روش مشترک و ژنوتیپ های شماره 12 و 14 در دو روش لین و بینز و ضریب تغییرات محیطی مشترک بودند که می تواند نشانگر سازگاری عمومی آن ها باشد، بنابراین ژنوتیپ های شماره 12(Wi2291) و 14(Alanda/Harma-01/7/Gustoe/6/M64-76/Bon//) به خاطر داشتن خصوصیات مطلوب زراعی و پایداری عملکرد دانه، به عنوان لاین های جدید برتر برای سه منطقه مورد مطالعه و ژنوتیپ های 15(Roho/Alger/Ceres362-1-1/3/Kantara/4/..) و 16(Zanbaca/3/H.spont.21-3/Arar84//...) به ترتیب برای گچساران و مغان انتخاب شدند. پارامتر های تجزیه پایداری مورد استفاده در این آزمایش، روش های مفیدی برای انتخاب ژنوتیپ های پایدار در شرایط دیم بودند.