نمادانگاری قصیده ی عینیه ابن سینا و بازتاب آن در اندیشه ی عارفان مسلمان

چگونگی هبوط روح آدمی از عالم علوی و نزول آن در قفس جسمانی، از مباحث غامض فلسفی و عرفانی است. دوگانگی میان جان لطیف و جسم کثیف از موضوعات مورد بحث در بیشتر مکاتب فکری- فلسفی و عرفانی است. در این زمینه ابن سینا با دفاع از نظریه ی «دوگانگی روح و تن» مانند بسیاری عرفای مسلمان، از پیشگامان تصویر هبوط روح در جسم به صورت نمادین است. قصیده ی عینیه ی ابن سینا نیز در بین آثار اندیشمندان مسلمان، در زمره ی آثاری به شمار می آید که با زبان نمادین به تبیین دوگانگی روان و بدن می پردازد.
این نوشتار به بیان رمزپردازی، چگونگی شکل گیری آن و عوامل مؤثردر پیدایش داستان های رمزی- عرفانی در آثار متفکران مسلمان می پردازد. مطالعه ی منشاهای گنوسی، نوافلاطونی و اخوان الصفا درقصیده و تاثیر آن بر مفاهیم عرفانی و تطبیق بیان نمادین این قصیده با مفاهیم صوفیانه ی عارفان مسلمان در کنار پردازش تعلق روح به عالم بالا، هبوط غیر ارادی آن و بیان دوگانگی تن و جان و چگونگی رابطه ی آن دو با هم، ازدیگر موضوعات مورد بحث در این مقاله است. در پایان به بررسی راه های رهایی نفس لطیف باقی، از اسارت زندان جسم فانی خواهیم پرداخت.