عالم مثال از نظر ملاصدرا

یکی از مباحث مهم فلسفه ی ملاصدرا اثبات عالم مثال است. مساله ی عالم مثال، از قدیم مورد بحث بوده است که در میان فیلسوفان نامبردار جهان اسلام، حکمای مشاء، به ویژه شیخ الرییس منکر وجود این عالم بوده اند. شیخ اشراق با طرح ادله ی عقلی و با استناد به مکاشفات شهودی خود، کوشیده است وجود این عالم را اثبات کند، هر چند به این علت که خیال را منفصل می داند، در رد اشکال های وارد بر نظریه اش موفق نبوده است.
در این مقاله، بعد از طرح بحث عالم مثال از نظر ملاصدرا و ذکر اموری که با نظریه ی عالم مثال نزولی قابل تبیین است، به رابطه ی عالم مثال صعودی با تجرد قوه ی خیال پرداخته شده، بدین وسیله علاوه بر شناسایی بیشتر عالم مثال نزولی از نظر ملاصدرا، اهمیت تجرد قوه ی خیال متصل که از ابتکارات بارز و ارزشمند این فیلسوف مبرز است نیز اثبات شده است؛ چرا که با اثبات تجرد این قوه، صدرالمتالهین توانست بسیاری از اشکالات موجود در باب معاد جسمانی را مرتفع و عوالم برزخی در قوس صعود را اثبات کند.