بررسی فیزیولوژیک دفع سدیم در بافت های مختلف ارقام حساس و متحمل به شوری گندم (Triticum aestivum L.)

مطالعه واکنش های فیزیولوژیک ارقام مختلف گندم به تنش شوری می تواند منجر به شناسایی مکانیزم های موثر در تحمل شوری گردد. هفت رقم گندم نان متفاوت از نظر توان تجمع یون سدیم و نیز تحمل شوری برای ارزیابی نحوه توزیع یونی و میزان تجمع و دفع سدیم در بافت های مختلف گیاه در شرایط تنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت شناسایی الگوی توزیع یونی در بوته، غلظت یون سدیم (Na+)، پتاسیم (K+) و نسبت K+/Na+ در بافت های مختلف گیاه شامل ریشه، پهنک برگ سوم، غلاف و پهنک برگ پرچم در سه سطح شوری (صفر، 100 میلی مولار و 200 میلی مولار کلرید سدیم) و همچنین تاثیر تنش شوری بر عملکرد دانه و ماده خشک اندام هوایی و ریشه در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار بررسی شد. تحمل شوری در گونه های گندم مورد مطالعه با تجمع مقادیر پایینی از یون Na+ در برگ ها همراه بود. دامنه متفاوتی از تجمع و دفع یون Na+ در ریشه و بافت های هوایی ارقام مورد مطالعه مشاهده شد. غلظت این یون از ریشه به سمت بافت هوایی به طور معنی داری کاهش یافت و مقدار آن در برگ های مسن بطور معنی داری بیشتر از جوان ترین برگ یعنی پهنک برگ پرچم بود. غلاف برگ پرچم به عنوان یک محل نگهداری و ممانعت از انتقال یون Na+ به پهنک برگ پرچم مورد شناسایی قرار گرفت. ارقام متحمل به شوری میزان یون Na+ بیشتری را در ریشه، برگ های مسن و غلاف برگ خود نگهداری نموده و میزان تجمع یون Na+ کمتر و نسبت K+/Na+ بالاتری در پهنک برگ پرچم در مقایسه با سایر بافت ها داشتند. به نظر می رسد تفاوت در الگوی توزیع یونی، از جمله تجمع کمتر یون Na+ و حفظ نسبت های بالاتر K+/Na+ در بافت هوایی به ویژه در پهنک برگ پرچم و بافت های جوان و حفظ و نگهداری یون Na+ در غلاف برگ ها از مهم ترین مکانیزم های درگیر در بهبود تحمل شوری در ارقام متحمل باشند.