محیط رسوبی، کانی های رسی و دیاژنز سازند گورپی در برش نمونه و میدان نفتی زیلایی (چاه های شماره 5 و 8)

مطالعات صحرایی، کلسی متری و بررسی های میکروسکوپی بر روی برش نمونه سازند گورپی و سنگ نگاری خرده های حفاری این سازند در میدان نفتی زیلایی (چاه های شماره 5 و 8) سبب تفکیک دو بخش کربناته و دو بخش دو رگه (اغلب مارن و در تعداد معدودی از نمونه ها مارن رسی) در این سازند شد. با توجه به رخساره های میکروسکوپی موجود در بخش های کربناته، محیط دریای باز از یک رمپ کربناته را می توان به این سازند نسبت داد. همچنین، به دلیل وجود گلوکونیت و فسفات درجازا و پیریت فرومبوییدال اولیه برای محیط رسوبی این سازند، شرایط احیایی را می توان متصور بود. تجزیه XRD و SEM نمونه های مربوط به مارن های رسی، گویای حضور کوارتز تخریبی در بخش مارن پایینی و افزون بر آن، کانی های رسی ایلیت، کلریت از منشا تخریبی و اسمکتیت از منشا دیاژنزی و به احتمال تخریبی، در بخش مارن بالایی است. حضور همزمان این کانی ها و نبود کائولینیت بیانگر شرایط آب و هوایی معتدل، طی ته نشست مارن بالایی است. همچنین تجزیه و تحلیل نیمه کمی داده های XRD حاکی از افزایش اسمکتیت و کاهش ایلیت به سمت راس سازند است که می تواند ناشی از گرم شدن نسبی آب و هوا و نیز ژرف تر شدن حوضه رسوبی باشد. با توجه به ژرف بودن حوضه رسوبی فرایندهای دیاژنزی محدودی نیز در این سازند روی داده است که عمده ترین آن سیمانی شدن، آهن دار شدن و شکستگی های موجود در سازند است. تصاویر SEM گویای حضور دیاژنزی کانی اسمکتیت در دو نمونه بالای محدوده زمانی کرتاسه بالایی است که می تواند ناشی از تبادل بین سیال های با کانی های مافیک و دیگر کانی های رسی مانند اسمکتیت تخریبی، ایلیت و... باشد. نبود اسمکتیت دیاژنزی در دو نمونه مربوط به پالئوسن، می تواند ناشی از تغییر در شرایط حوضه رسوبگذاری در بالا و پایین مرز کرتاسه- ترشیری باشد. بررسی میزان Th و K و همچنین نسبت این دو در لاگ NGS مربوط به چاه شماره 8 میدان نفتی زیلایی بیانگر حضور کانی های رسی مونت موریلونیت و ایلیت در این چاه است.