ژئوشیمی و متالوژنی سنگ های کلسیمی- قلیایی، شوشونیتی و آداکیتی در ارتباط با کانسارسازی مس - مولیبدن پورفیری و رگه ای در کمربند آتشفشانی نفوذی دهج - ساردوئیه، کرمان

سنگ های آذرین کمربند آتشفشانی – نفوذی دهج – ساردوئیه، استان کرمان، در سه مرحله رخ داده است. اولین مرحله شامل سنگ های آتشفشانی (تفریت – فنولیت، بازالت، تراکی بازالت، آندزیت، داسیت و ریولیت) ائوسن و کمپلکس های بحرآسمان، رازک و هزار است که در ابتدا اسیدی بوده و به تدریج حد واسط و بازی می شود. این شرایط گویای افزایش شیب فرورانش از کم به زیاد است. پس از این مرحله توده های نفوذی گرانیتوییدی الیگومیوسن (گابرودیوریتی، دیوریت، کوارتز دیوریت، گرانودیوریت، کوارتزمونزونیت و گرانیت) با ماهیت کلیسمی– قلیایی، کلیسمی – قلیایی پتاسیم دار و شوشونیتی به درون سنگ های آتشفشانی با همین ویژگی ژئوشیمیایی نفوذ می کنند که واجد اولین مرحله کانسار سازی مس پورفیری و رگه ای سرچشمه، میدوک و چهارگنبد است. دومین مرحله ماگمایی در نئوژن (میوسن- پلیوسن) و از نوع سنگ های داسیتی- ریو داسیتی، دیوریتی و کوارتزدیوریتی با ماهیت کلسیمی – قلیایی- آداکیتی است که حاصل فرورانش تخت بوده و با دومین مرحله کانسارسازی پورفیری و رگه ای کوه مزاحم (آبدر) همراه است. کانی زایی رگه ای نیز در سنگ های همبر بیرونی همه کانسارها یافت می شود که ارتباط نزدیکی با کانی زایی پورفیری و ویژگی های زمین ساختی منطقه دارد. حضور ایگنمبریت در کمربند دهج ساردوئیه، موقعیت زمین ساختی فرورانش حاشیه قاره ای را قوی تر جلوه می دهد. بالا بودن عناصر ناسازگار (پتاسیم، روبیدیم و باریم و...) نشان می دهد که سنگ های آذرین از ذوب بخشی پوسته اقیانوسی دگرگون شده و واکنش با گوه گوشته (اکلوژیت فلوگوپیت دار یا آمفیبولیت فلوگوپیت دار) در موقعیت زمین ساختی حاشیه قاره ای حاصل شده اند. سومین مرحله ماگمایی پس از برخورد حاصل شده که با حضور دایک های لامپروفیری (کوه گری و مزاحم) و بازالت های قلیایی و پتاسیک در منطقه مشخص می شود. آخرین فعالیت پسماگمایی منجر به تشکیل تراورتن های چشمه ای دوره چهارم شده که گسترش وسیعی در منطقه دارند.