پراکندگی و نقش جلبک های سبز در زهاب های اسیدی معدن مس سرچشمه

معدن مس سرچشمه یکی از معادن شناخته شده مس پورفیری است که در 55 کیلومتری جنوب شهرستان رفسنجان، جنوب خاوری ایران قرار دارد. معدنکاری ذخایر فلزی با ایجاد شرایط مناسب برای اکسایش کانی های سولفیدی و واکنش های شیمیایی بین سولفیدهای فلزی و آب در مجاورت هوا، تولید زهاب اسیدی را میسر می سازد. مطالعات انجام شده بر روی تاثیر دامپ های باطله در ایجاد زهاب اسیدی معدن مس سرچشمه، افزایش اسیدیته زهاب ها در محدوده 3 تا 5/5 و افزایش انحلال بسیاری از فلزات سمی و سنگین در مقادیر بالاتر از حد مجاز استاندارد (WHO) را نشان می دهد. تنها تعدادی از میکروارگانیسم ها در چنین محیط های آبی با کیفیت پایین و نامناسب قادر به ادامه حیات هستند. در معدن مس سرچشمه نوعی جلبک سبز نواری، مقاوم به شرایط اسیدی و مقادیر بالای عناصر محلول در بعضی از زهاب های اسیدی شناسایی شد. جنس این جلبک اولوتریکس ((Ulothrix و گونه اولوتریکس گیگاس (Ulothrix Gigas) شناخته شده و فاقد خاصیت ضد میکروبی و ضد قارچی است. این جلبک در زهاب های با مقدار بالای مواد جامد محلول (mg/l 1800TDS≈) مشاهده می شود. به نظر می رسد میزان اسیدیته و نوع عناصر محلول، همچنین نوع کانی های ثانویه تشکیل شده در بستر زهاب از عوامل مهم پراکندگی جلبک اولوتریکس محسوب می شوند. بررسی ها در این تحقیق نشان دهنده اسیدیته مناسب برای رشد این جلبک در محدوده 3 تا 5/4 است. وجود شرایط کلوییدی و تجمع ذرات معلق آهن و آلومینیوم مانع از رشد و یا تکثیر آن می شود. نمونه برداری و تجزیه شیمیایی جلبک ها، جذب مقادیر بالایی از فلزات سنگین را نشان می دهد. بنابراین حضور جلبک ها، عاملی طبیعی در زدودن عناصر سنگین از زهاب اسیدی معدن و کمک به بهبود کیفیت آب است.