نقد و نظریه تباین عرفان و اسلام

از پرسش های کلیدی و بنیادین که هماره عرفان شناسان و تصوف پژوهان را چه در «فلسفه عرفان»، چه در بعد پدیدارشناختی عرفان و تصوف و چه در «عرفان عملی» به خود مشغول ساخت و ذهن و زبان ها را معطوف به خود کرد، این بود که «عرفان با اسلام» چه نسبتی دارد؟ نسبت تباین، تساوی، عام و خاص مطلق یا من وجه، کدامیک؟آیا اسلام عرفان مستقل و اصیل در ساحت نظری و عملی دارد و در هر حال نسبت «این همانی» بین عرفان و اسلام برقرار است یا نسبت «این نه آنی» و یا نه این و نه آن؟ پاسخ به چنین پرسش ها و طرح و تحلیل نظریه های مختلف در زمینه یاد شده دشوار است و ما با تکیه بر شواهد تاریخی از یک طرف و بازگشت به منبع غنی و زلال قرآن و سنت قطعی از طرف دیگر که شامل آیات، احادیث، ادعیه و سیره عملی معصومان است، پس از گزارش نظریه های مختلف و متهافت به نقد نظریه تفکیک و تباین عرفان و اسلام پرداختیم.