ریزازدیادی پایه بالغ و دانهال گونه اکالیپتوس گلوبولوس (Eucalyptus globulus)

اکالیپتوس گلوبولوس blue gum (E. globulus) از جمله گونه های مهم و تندرشد برای جنگلکاری و بهره برداری در صنایع چوب، کاغذ، تولید اسانس و عسل مرغوب است. با توجه به آنکه ناسازگاری عمل پیوند و رد آن و همچنین عدم ریشه زنی قلمه ها در بافت های بالغ مشکلاتی اساسی در اکالیپتوس هاست، تکثیر گیاه مزبور به کمک روش های ریزازدیادی در این تحقیق انجام گرفت. جوانه های رویشی جانبی از پایه های بالغ برگزیده در جنگل های شمال ایران و نیز دانهال های حاصل از بذر در فصول مختلف سال جمع آوری و با محلول های مختلف کلرور جیوه و هیپوکلریت سدیم در غلظت ها و زمان های متفاوت، بسته به فصل و ژنوتیپ گیاه ضدعفونی شدند. برای تشکیل شاخه از ریزنمونه های حاصل از پایه بالغ و دانهال گونه E. globulus اثر پنج تیمار هورمونی، شامل غلظت های مختلف از هورمون های سیتوکنین و اکسین (صفر تا 1 میلی گرم بر لیتر) در سه تکرار آماری با یک آزمایش واریانس بر پایه طرح کاملا تصادفی بررسی شد. صفات مختلف از جمله طول شاخه، ضریب ازدیاد و سبزینگی شاخه، تجزیه و تحلیل شدند. مناسب ترین روش سترون سازی جوانه های پایه بالغ، غوطه وری نمونه ها در محلول اتانول 70 درصد به مدت 30 ثانیه و سپس در محلول کلرور جیوه 5/0 درصد به مدت ده دقیقه و در مورد جوانه های دانهال، استفاده از محلول کلرور جیوه 1/0 درصد، به مدت 6 دقیقه و در فصل بهار بود. در مرحله شاخه زایی، تکثیر و رشد طولی مطلوب شاخه های حاصل از جوانه پایه بالغ، در محیط MS تغییریافته (نصف غلظت از عناصر غذایی پرمصرف) با هورمون های IAA و Zeatin به ترتیب در غلظت های 2/0 و 1 میلی گرم در لیتر انجام گرفت. تشکیل شاخه از جوانه دانهال در محیط دارای BAP5/0 به همراه Kin 2/0،GA3 1/0 و IBA 01/0 میلی گرم در لیتر صورت گرفت. در مرحله ریشه زایی، شاخه هایی به طول یک و نیم سانتی متر از منشا بالغ و دانهال، در محیط 4/1 غلظت از املاح پرمصرف MS و هورمون های اکسین تلفیقی NAA و IBA هریک به مقدار 5/0 میلی گرم در لیتر دارای ریشه شدند. نهال های حاصل، پس از سازگاری تدریجی با شرایط گلخانه ای، با موفقیت در خاک جای گرفتند.