مطالعه بافت شناسی و شیمی بافتی لوله گوارشی در گربه ماهی راه رونده و پیرانا

مطالعه بافت شناسی دستگاه گوارش در گونه های مختلف ماهی جهت شناسایی بیماری های دستگاه گوارش آن ها از اهمیت زیادی برخوردار می باشد لذا در این تحقیق که برای اولین بار انجام گرفته است ساختمان بافتی و شیمی بافتی دستگاه گوارش در دو گونه ماهی، گربه ماهی راه رونده (همه چیز خوار) و پیرانا (گوشتخوار) مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور 5 قطعه گربه ماهی (طول 32 سانتی متر و وزن 240 گرم) و 5 قطعه ماهی پیرانا (طول 22 سانتی متر و وزن 190 گرم) بالغ و سالم و از جنس نر تهیه گردید، سپس ماهی ها به روش انسانی کشته شده، برشی در سطح شکمی آن ها داده شده و مری، معده و روده ها خارج گردید، از بخش های مختلف شامل مری (ابتدا و انتها)، معده (کاردیا، فوندوس، پیلور) و روده ها (ابتدا، انتها، روده های کور پیلوریک) نمونه بافتی به ابعاد نیم سانتی متر تهیه و بعد از شستشو با فسفات بافر در محلول بوئن ثابت گردیدند، مراحل آبگیری، شفاف کردن و آغشتگی با پارافین برای تمام نمونه ها انجام گرفت و برش بافتی به ضخامت 5 تا 7 میکرومتر تهیه و با رنگ های هماتوکسیلین و ائوزین، ون گیسون، ورهوف، آلسین بلو، پاس، رنگ آمیزی و به وسیله میکروسکوپ نوری الیمپوس مطالعه و تصاویر بافتی تهیه گردید. نتایج نشان داد که در تمام بخش های دستگاه گوارش در هر دو گونه چهار لایه بافتی شامل مخاط، زیر مخاط، لایه عضلانی و سروزی از داخل به خارج مشابه سایر گونه های ماهی دیده می شود. مخاط مری در گربه ماهی و پیرانا دارای چین های طولی عمیق فراوان و اپیتلیومی از نوع سنگفرشی مطبق غیر شاخی به همراه سلول های موکوسی فراوان می باشد که موکوس این سلول ها در رنگ آمیزی پاس و آلسین بلو مثبت شدند، جوانه های چشایی و عضله مخاطی در ساختمان بافتی مقاطع عرضی مری در این دو گونه مشاهده نشد. در نمونه های مری گربه ماهی و پیرانا لایه عضلانی مخطط به صورت طولی داخلی و حلقوی خارجی و در تمام طول مری مشاهد گردید. مخاط معده دارای اپیتلیومی از نوع استوانه ای ساده بوده و دارای پیت های معده می باشد.لایه موکوسی معدی در هر دو گونه پاس مثبت و آلسین بلو منفی می باشد. لایه مخاطی روده در گربه ماهی و پیرانا دارای تعداد زیادی چین می باشد و اپیتلیوم مخاط روده نوع استوانه ای ساده به همراه سلول های موکوسی است که رنگ پذیری این سلول ها برای پاس و آلسین بلو مثبت می باشد، تعداد سلول های موکوسی در گربه ماهی به مراتب بیشتر از ماهی پیرانا مشاهده شد. روده های کور پیلوریک که به صورت زوائد کوچک چسبیده به معده و تنها در پیرانا مشاهده گردید دارای اپیتلیومی از نوع استوانه ای ساده بوده و ترشحات موکوسی در آن از نوع خنثی می باشد. مطالعه انجام شده نشان داد که ساختمان بافتی و هیستوشیمی در این دو گونه ماهی با وجود نوع تغذیه متفاوت تشابه زیادی با هم داشته و تفاوت های مشاهده شده عبارتند از وجود زوائد روده کور پیلوریک در معده پیرانا و عدم حضور آن در گربه ماهی، عدم حضور جوانه چشایی در مری هر دو گونه و همچنین حضور تعداد زیادی سلول های جامی با ترشحات موکوسی در اپیتلیوم روده در پیرانا نسبت به گربه ماهی. درآخر مشاهده گردید که خصوصیات هیستوشیمی ترشحات موکوسی سطح مخاطات با وجود نوع تغذیه متفاوت در دو گونه از یک نوع می باشد و لذا نوع تغذیه متفاوت نمی تواند تاثیر زیادی بر خصوصیات هیستوشیمیایی لوله گوارش در این دو گونه ماهی داشته باشد.