بررسی و بازسازی تفسیر شهید صدر از مفهوم احتمال

شهید سیدمحمدباقر صدر تفسیر خاصی از مفهوم احتمال به دست داده است که می توان آن را «تفسیر اجمالی احتمال» نامید. در شماره پیشین مجله نقدونظر به تفصیل به این نکته پرداخته شد که آیا تفسیر اجمالی با اصول موضوعه نظریه احتمالات سازگار است یا نه. در این مقاله به این پرسش پرداخته می شود که آیا تفسیر اجمالی می تواند تبیین کامل و منسجمی از شهودها و ارتکازات ما در اسناد احتمال به رویدادهای مختلف به دست دهد. در این ارتباط، تفسیر اجمالی با سه مسئله اصلی روبه رو است: چگونگی تنظیم اطراف علم اجمالی، چگونگی تاثیر قراین غیرقطعی بر احتمال و چگونگی اسناد احتمال در فضاهای پیوسته. شهید صدر ضمن توجه به دو مسئله نخست، پاسخ های جالب توجهی را برای آنها فراهم آورده است. راه حل او برای مسئله نخست گرچه از قدرت شهودی بالایی برخوردار است، به شیوه دقیقی صورت بندی نشده است و افزون بر این از حل مسئله در همه موارد، ناتوان است. موفق بودن راه حل شهید صدر برای مسئله دوم نیز وابسته به این است که بتوان مسئله استقرا را به روش شهید صدر حل کرد. در این میان، شهید صدر از مسئله سوم یاد نکرده و تلاشی برای حل آن صورت نداده است.