نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی

پیوند مستحکمی بین میزان آموزش نیروی کار و بهره وری آنها در فرآیند تولید وجوددارد. شواهد موجود در بیش تر کشورهای صنعتی، مؤید این حقیقت است که بین سرمایه گذاری آموزشی نیروی انسانی و رشد اقتصادی، ارتباط قوی وجود دارد. بدین لحاظ، امروزه بیش ترجوامع در حال توسعه، مبالغ هنگفتی را در این بخش سرمایه گذاری می کنند. در ایران نیز میزان منابعی که در بخش آموزش هزینه می گردد از رشد روزافزونی برخوردار است. در این مقاله، کشش های تولید را به تفکیک عامل سرمایه انسانی و دیگر عوامل تولید به منظور شناسایی اهمیت سرمایه انسانی در مقایسه با سایر عوامل تولید برآورد کرده ایم تا بتوان در جهت رشد اقتصادی به برنامه ریزی و سرمایه گذاری مطلوب در مورد سرمایه انسانی پرداخت. بدین روی، ابتدا مطالعات قبلی را بررسی کرده ایم و مدل های آنان را تحلیل نموده ایم وسپس تابع تولید کاب - داگلاس را انتخاب کرده ایم که پارامترهای سرمایه انسانی، سرمایه فیزیکی و نیروی کار شاغل را به عنوان متغیرهای مستقل در برمی گیرد. در مرحله بعد، اقدام به برآورد تابع تولید به تفکیک سهم عوامل مختلف تولید در طی دوره 1371-1345 کرده ایم وکشش های هر یک را نسبت به تولید ناخالص داخلی تخمین زده ایم. روش تخمین به کار گرفته شده، حداقل مربعات معمولی (OLS) می باشد.
طبق معادله تولید کاب - داگلاس، تولید ناخالص داخلی نسبت به نیروی شاغل متخصص بسیار باکشش می باشد. به طوری که یک درصد افزایش در تعداد نیروی شاغل متخصص می تواند منجر به 0/55 درصد افزایش در تولید ناخالص داخلی شود. مطابق این رابطه، یک درصد افزایش عوامل سرمایه فیزیکی، نیروی کار غیرمتخصص، به ترتیب، منجر به 0/35 و0/32 درصد افزایش در تولید ناخالص داخلی خواهد شد. برآورد تابع تولید کاب - داگلاس درچهارچوب متغیرهای غیر قراردادی نیز صورت گرفته است. طبق نتایج این برآورد، کشش تولیدی عوامل سرمایه فیزیکی، نیروی کار شاغل و تحصیلات نیروی متخصص، به ترتیب، 0/41، 0/87 و 0/18 تولید ناخالص داخلی می باشد. هم چنین، سهم مخارج جاری آموزش عالی 0/07 درصد از تولید ناخالص داخلی برآورد گردیده است. نتایج برآوردهای فوق در مورد سرما