تبیین و نقد نظریه کانت درباره ماهیت صدق
نویسنده:
چکیده:
بررسی نظرگاه کانت درباره چیستی صدق، به لحاظ تاثیرگذاری این اندیشمند در تحول های مربوط به مباحث معرفت شناسی در سه قرن اخیر، از اهمیتی بسزا برخوردار است. کانت کتاب نقادی عقل محض را در پاسخ به چگونگی نسبت میان اندیشنده و ابژه (متعلق شناخت) به رشته تحریر درآورد.
تنها نظریه رسمی پیش از کانت در مورد ماهیت صدق، «نظریه مطابقت» بوده است و لذا هم عقل گرایان و هم تجربه گرایان، با وجود اختلاف فکری، بر تمایز میان ذهن و عین تاکید داشتند. اما در این میان، بارکلی نحله ای دیگر را پایه گذاری کرد و با طرح وحدت ذهن و عین، از مرز رئالیسم گذشت و به ایده آلیسم روی آورد. کانت در مواجهه با این بحث، موضع روشنی نداشته، و در تمهیدات تمایز میان نومن و فنومن را پذیرفته است. او در نقد عقل محض، نومن را به عنوان ساحتی مستقل از ذهن به رسمیت نمی شناسد و از فاصله خود با ایده آلیسم می کاهد. البته، این اضطراب معرفتی، تفاوتی در نظریه صدق کانت ایجاد نمی کند؛ زیرا در هر صورت، او بر عدم علم به نومن، و تقدم معرفت شناختی سوژه بر ابژه تاکید دارد. با این توصیف، کانت معتقد به نظریه مطابقت نبوده و طرفدار و پایه گذار نظریه انسجام گروی محسوب می شود. در این مقاله، ابعاد و زوایای دیدگاه کانت را بررسی و مولفه های آن را نقد خواهیم کرد.
تنها نظریه رسمی پیش از کانت در مورد ماهیت صدق، «نظریه مطابقت» بوده است و لذا هم عقل گرایان و هم تجربه گرایان، با وجود اختلاف فکری، بر تمایز میان ذهن و عین تاکید داشتند. اما در این میان، بارکلی نحله ای دیگر را پایه گذاری کرد و با طرح وحدت ذهن و عین، از مرز رئالیسم گذشت و به ایده آلیسم روی آورد. کانت در مواجهه با این بحث، موضع روشنی نداشته، و در تمهیدات تمایز میان نومن و فنومن را پذیرفته است. او در نقد عقل محض، نومن را به عنوان ساحتی مستقل از ذهن به رسمیت نمی شناسد و از فاصله خود با ایده آلیسم می کاهد. البته، این اضطراب معرفتی، تفاوتی در نظریه صدق کانت ایجاد نمی کند؛ زیرا در هر صورت، او بر عدم علم به نومن، و تقدم معرفت شناختی سوژه بر ابژه تاکید دارد. با این توصیف، کانت معتقد به نظریه مطابقت نبوده و طرفدار و پایه گذار نظریه انسجام گروی محسوب می شود. در این مقاله، ابعاد و زوایای دیدگاه کانت را بررسی و مولفه های آن را نقد خواهیم کرد.
کلیدواژگان:
نظریه مطابقت ، انسجام گروی ، کانت ، ابژه ، سوژه ، رئالیسم ، ایده آلیسم
زبان:
فارسی
در صفحه:
165
لینک کوتاه:
magiran.com/p811930
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!