سنتهای تاریخی و علائم ظهور

سنت و قانون در حیطه علوم انسانی، از آن روی با هم متفاوت اند که سنت، بر اثر تکرار و با کثرت مشاهده از دیگر رفتارها جدا می شود و به شکل ضابطه و الگو درمی آید، اما قانون ضابطه و الگویی است که ابتدا وضع می شود و سپس تکرار و عملی می گردد. به گفته دیگر، سنت برآمده از رفتار انسان و موقعیت مکانی و زمانی است و احتمال دارد با تغییر رفتار دگرگون شود، یا از بین برود، اما قانون برآمده از شرایط نیست بلکه برای تغییر رفتار و وضعیت مقرر می شود.
بنابراین، برخلاف تصور عده ای، انسان مجبور به سنت های تاریخی نیست و با شناخت آنها می تواند خود را از جبر ناشی از آنها برهاند.
با این مقدمه، می توان نتیجه گرفت که حوادث و وقایع قبل از ظهور نیز که احادیث آنها را «علائم الظهور» نامیده اند، دو نوع هستند: علائم الظهور جزئی و شخصی که به سنت های تاریخی ربطی ندارند و آنها را علائم الظهور حتمی می نامند، و علائم الظهور کلی و اجتماعی که نتیجه سنت های تاریخی اند و در اصطلاح به آنها علائم الظهور غیرحتمی می گویند.
همان گونه که انسان ها با شناخت سنت ها مجبور به آنها نمی شوند، با شناخت علائم الظهور غیرحتمی نیز در برابر آنها مقهور نخواهند گشت؛ با شناخت و انتخاب صحیح علاوه بر تغییر در حوادث قبل از ظهور، در تعجیل یا تاخیر ظهور نیز می توان تاثیر گذارد. به گفته دیگر، علائم الظهور غیرحتمی نه تنها انسان را مجبور نمی سازند بلکه دایره انتخاب را می گسترانند.
به نظر می رسد، تنها با کندوکاو درباره ارتباط سنت های تاریخی و علائم الظهور غیرحتمی، به چرایی و علت عدم تعیین وقت برای ظهور امام مهدی، پیش نیاز به امام غایب و عدم وقوع برخی از علائم الظهور، می توان پی برد.