گام های نظری و روانی

کارهایی که انسان انجام می دهد، هدفمند و دارای غایت است. حتی همان کارهائی که عبث و بیهوده نامیده می شود، نیز بدون غایت نیست. همین کارها نیز هدفمند است. منتهی باید توجه داشت که هدف، ممکن است عقلانی و متعالی، و ممکن است نفسانی و حیوانی باشد. به این قسم می گویند: عبث و بیهوده.
حج نیز بیرون از این دو قسم نیست؛ چرا که ممکن است برای تجارت و کسب شهرت و سیر و سیاحت باشد، و ممکن است برای قربت، و از روی خلوص نیست، و به منظور کسب علو رتبت و منزلت باشد.
بنابراین، باید دید حاجی در درون خود، چه مراحلی باید طی کند که حجی ابراهیمی و مناسکی محمدی به جای آورد.