بررسی نقش تقسیط نیتروژن بر الگوی تخصیص ماده خشک در چغندرقند

به منظور ارزیابی اثرات میزان کود نیتروژن و تقسیط آن بر الگوی تخصیص ماده خشک وخصوصیات کمی و کیفی چغندرقند، آزمایشی در سال 1379 در روستای برات آباد شهرستان فریمان انجام گرفت. در این آزمایش سه سطح کود نیتروژن (N1، 70؛N2، 140؛ N3، 210 کیلوگرم نیتروژن خالص درهکتار) و چهار سطح تقسیط (S1، 100% مصرف کود، هنگام کاشت؛ S2، 75% مصرف کود هنگام کاشت و 25% در مرحله تنک کردن؛ S3، 50% مصرف کود هنگام کاشت و 50 % در مرحله تنک کردن؛S4، 25% مصرف کود هنگام کاشت و 75% در مرحله تنک کردن) به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار مورد ارزیابی قرارگرفت. برتری تخصیص ماده خشک بین اندام هوایی و زمینی در تیمار 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتار 66 روز بعد از سبز شدن (1350 درجه روز رشد) و در تیمار 210 کیلوگرم نیتروژن در هکتار 76 روز بعد از سبز شدن (1460 درجه روز رشد) به نفع ریشه ذخیره ای جابجا شد. الگوی تقسیط S1 در تمام مراحل رشد نسبت بیشتری از ماده خشک را به ریشه اختصاص داد به طوریکه پس از 1400 درجه روز رشد (15 مرداد ماه) میزان مواد فتوسنتزی اختصاص داده شده به ریشه و اندام هوایی مساوی و معادل 50% بود، در حالیکه در همین مرحله الگوهای دوم، سوم و چهارم تقسیط به ترتیب 47%، 44% و 38% ماده خشک را به ریشه و بقیه آن را به اندام هوایی اختصاص دادند. نتایج آزمایش نشان داد که کود نیتروژن اثر معنی داری در تغییرات عیار، پتاسیم، سدیم، خلوص شربت خام، درصد قند قابل استحصال، راندمان استحصال و درصد قند ملاس داشت اما تاثیر آن بر عملکرد ریشه، عملکرد قند و نیتروژن مضره معنی دار نبود. با افزایش مصرف کود نیتروژن میزان عیار، درصد قند قابل استحصال و راندمان استحصال کاهش ولی عملکرد ریشه، مقدار پتاسیم، سدیم، نیتروژن مضره و درصد قند ملاس افزایش یافت. بیشترین عملکرد قند خالص (4/4 تن در هکتار) مربوط به تیمار 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. در این مطالعه تاثیر الگوهای مختلف تقسیط و اثرات متقابل تقسیط و مقدار نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند معنی دار نبود. البته بالاترین عملکرد قند خالص (8/4 تن در هکتار) در تیمارN1S1 (حداقل میزان کود نیتروژن و مصرف آن در زمان کاشت) به دست آمد