بررسی عوامل مولد گزعلفی Quercus infectoria و نحوه تولید و بهره‎ برداری

گز علفی که به نامهای مان کردی، مان بلوط ودر زبان کردی «گزو» و در گویش لری «گزوله» نامیده میشود، درواقع نوعی مان و یکی از محصولات فرعی و با ارزش جنگلهای بلوط غرب به ویژه زاگرس شمالی است، که به صورت شهدی غلیظ بر روی برگها و شاخه های جوان دوگونه بلوط به نامهای دارمازو (Quercus infectoria Oliv.) و بلوط لبنانی(Q.libani Oliv.) و زیر گونه های آنها بوجود آمده و مورد استحصال قرار میگیرد. این فرآورده در واقع ترشحات قندی موسوم به «عسلک» است که در نتیجه فعالیت دفعی پوره ها و حشرات کامل دو گونه شته به نامهای(Thelaxes suberi Del;و Tuberculoides annulatus annulatus Hart.) در سطح برگ درختان بلوط به شکل قطرات شبنم مانندی در فاصله زمانی محدود ظاهر شده، بعد در مجاورت هوا تقریبا سفت و متبلور می شود و به صورت دانه های ریز شکر مانند در آمده و مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. زمان تولید و بهرهبرداری از این محصول اواخر بهار و در مواردی اوایل پاییز است که معمولا با تغییر ناگهانی هوا و فعال شدن حشرات مولد صورت میپذیرد. مناطق پراکنش گیاه میزبان و همچنین حشرات مولد گز علفی مکانهای محدودی از استانهای آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و لرستان است که براساس مطالعات سالهای اخیر در سه استان آذربایجانغربی، کردستان و لرستان شته های مولد در شرایط مناسب و خاص از نظر جمعیتی و تراکم طغیان نموده که قادر به تولید گزعلفی قابل بهرهبرداری هستند. این ماده قندی از اهمیت غذایی، دارویی و اقتصادی برخوردار میباشد.