کثرت حقوق بین الملل

«کثرت حقوق بین الملل» پدیده ای است که به زعم برخی قضات و حقوقدانان برجسته بین المللی، وحدت حقوق بین الملل و در صورت تشدید، کارایی نظام حقوقی بین المللی را تهدید می کند. اهمیت کثرت به حدی است که در سال های اخیر همواره از موضوعات مورد توجه محافل حقوقی و حقوقدانان بین المللی درخصوص ماهیت، گستردگی و آینده نظام حقوق بین الملل بوده است. اهمیت این موضوع سبب شد تا کمیسیون حقوق بین الملل نیز در این زمینه به تحقیقی مبسوط و عمیق پرداخته، زوایای آن را تبیین کند. مطابق گزارش نهایی کارگروه مطالعاتی کمیسیون به ریاست پروفسور «کاسکنمی» در سال 2006، کثرت دارای دو بعد «تعارض هنجاری» و «فراوانی سازمانی» است. تعارض هنجاری و فراوانی سازمانی با رشد کمی و کیفی قواعد و اصول حقوق بین الملل در طول زمان و تاسیس رژیم های مبتنی بر معاهده، موسوم به رژیم های خودسامان یا خودبسنده و تفاسیر ارائه شده از سوی نهادهای قضایی این رژیم ها درخصوص قواعد یکسان مجال بروز یافته است. بنابراین، حل تعارض در این میان از اهمیت بسزایی برای حفظ وحدت نظام حقوقی بین المللی برخوردار است.
به این پدیده می توان هم از منظر تاریخی و هم از دیدگاه فنی و حقوقی نگریست. در مقاله حاضر سعی شده به هر دو جنبه اشاره شود. به دلیل گستردگی قلمرو موضوع، بحث فراوانی سازمانی را از دستور کار کمیسیون حقوق بین الملل خارج شده که در این مقاله به این جنبه نیز پرداخته شده است.
با توجه به اهمیت موضوع و برای درک هر چه بهتر نظام حقوق بین الملل و مسائل فراروی آن، ضروری است با ماهیت پدیده کثرت بیشتر آشنا شویم.