مقایسه خسرو و شیرین شهاب ترشیزی با خسرو و شیرین نظامی

پس از سرودن خمسه توسط نظامی، بویژه دو اثر مشهور غنایی او؛ یعنی لیلی و مجنون و خسرو و شیرین، بسیاری از شاعران در صدد برآمدند که به تقلید از این آثار منظومه هایی پدید آورند. یکی از این مقلدان، شهاب ترشیزی شاعر سده دوازدهم و آغاز سده سیزدهم است. شهاب دو منظومه غنایی به نام های یوسف و زلیخا و خسرو و شیرین دارد که اولی را به تقلید از جامی و دومی را به پیروی از نظامی سروده است. شهاب در مثنوی خسرو و شیرین به دو منظومه نظامی و برخی از منابع دیگر مثل شاهنامه نظر داشته است. دو منظومه نظامی یکی هفت پیکر است که شهاب در وزن و برخی از شیوه های داستان پردازی، بویژه در «هفت مجلس»، به آن نظر داشته است دیگری به خسرو و شیرین که وی ماجرای عشق خسرو به شیرین را تقریبا نظامی گونه بیان می کند. با وجود این چند تفاوت عمده در مثنوی شهاب با خسرو و شیرین نظامی دیده می شود:1- وزن: وزن مثنوی شهاب فاعلاتن مفاعلن فعلن یعنی بحر خفیف است و از این جهت به هفت پیکر شبیه است.
2- در شیوه داستان پردازی نیز «هفت مجلس» به شیوه هفت پیکر است.
3- بسیاری از داستان های فرعی در مثنوی شهاب حذف شده و برخی از شخصیت های داستان او نیز با شخصیت های هفت پیکر متفاوت است.