کانی های رسی در دو خاک قدیمی روی سطوح زمین ریخت شرق اصفهان

کانی شناسی رسی خاک های قدیمی اطلاعاتی درباره تغییرات اقلیمی کواترنر و شرایط محیطی گذشته در اختیار می گذارد. کانی های رسی در خاک های قدیمی یک مخروط آبرفتی در شرق اصفهان با روش پراش پرتو ایکس مورد بررسی قرار گرفت. خاک های قدیمی مورد بررسی روی سطوح زمین ریخت قدیمی (Qf1،Qf2) قرار گرفته اند. سطح زمین ریخت Qf1نسبت به سطح Qf2 قدیمی تر بوده و در موقعیت توپوگرافی بالاتری قرار گرفته است. نتایج بررسی کانی شناسی نشان می دهد که خاک قدیمی روی سطح زمین ریخت Qf1 دارای غالبیت کانی اسمکتیت در افق آرجیلیک و پالیگورسکیت در افق کلسیک است. کالکریت موجود در خاک قدیمی سطح Qf1 در اقلیم نیمه خشک گذشته تشکیل شده است. به نظر می رسد که در دوره های مرطوبتر فرایندهای انتقال و افزایش کربنات ها و کاهش تخلخل سبب افزایش فعالیت یونی و تشکیل اسمکتیت های خاکساز در کالکریت شده است. طی دوره های خشک تر بعدی انتقال و تشکیل درجای کانی پالیگورسکیت رخ داده و وجود بلورهای کلسیت سبب حفاظت فیبرهای پالیگورسکیت شده است. مقایسه ی افق های آرجیلیک در سطوح زمین ریخت نشانگر غالبیت کانی های اسمکتیت و پالیگورسکیت به ترتیب در خاک های قدیمی سطوح زمین ریخت Qf1 و Qf2 است. با توجه به مواد مادری و زمین سانی یکسان، این امر می تواند ناشی از هوادیدگی بیشتر در خاک سطح Qf1 و تشکیل و حفاظت بیشتر پالیگورسکیت در افق های آرجیلیک-کلسیک (Btk) خاک سطح زمین ریختQf2 باشد. در مجموع استفاده از کانی شناسی رسی افق های کلسیک، کالکریت ها و افق های آرجیلیک به عنوان ابزاری مفید در پژوهش های زمین ریخت شناسی و شناسائی سطوح زمین ریخت پیشنهاد می شوند.