سبک نگارش تمهیدات عین القضات همدانی بر پایه احوال مخاطب

یکی از عوامل مؤثر بر سبک هر نویسنده یا شاعر، در نظر گرفتن حال مخاطب است.شاعر یا نویسنده توانا، اثرخویش را بگونه ای مدون میسازد که خواننده آن را بفهمد و بپسندد، بویژه اگر هدف، تعلیم و تبلیغ فکر یا بیان اصول و مبانی مکتبی باشد.
آنچه در این پژوهش مورد توجه است سبک بیان مطالب عرفانی در تمهیدات عین القضات و نحوه ارتباط قاضی با مخاطبان است. تمهیدات از نظر زبانی و محتوایی در میان آثار عرفانی، اثری استثنایی است و بسیاری از رویکردهای نظری و آموزه های عملی عین القضات در آن بازتاب یافته است. قاضی در این کتاب، مطالب را صریح و بی تکلف بیان کرده، بگونه ای که گاهی متن به زبان محاوره نزدیک میشود، عین القضات خواننده را در نوشتار مورد خطاب قرار میدهد و ارتباط او با مخاطب بقدری قوی و زنده است که گویی با او گفتگو میکند. گاهی قاضی مخاطب را نمیشناسد، با اینحال، به بهترین وجه با او ارتباط برقرار میسازد و با کاربرد امر و نهی حضور مخاطب را در جریان کلام زنده و پررنگ میسازد و با جمله های پرسشی فراوان توجه مخاطب را جلب کرده به شنیدن مطلب عرفانی ترغیب میکند.