بررسی پایداری عملکرددانه در ژنوتیپ های گندم نان در ایستگاه های سرد کشور

بروز صفات مختلف در ژنوتیپ ها تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی می باشد. اثر متقابل ژنوتیپ در محیط باعث واکنش های متفاوت ژنوتیپ ها می شود، لذا تعیین سازگاری آنها در محیط های مختلف ضروری است. در این تحقیق تعداد 13 ژنوتیپ گندم نان حاصل از برنامه های به نژادی ایستگاه های تحقیقاتی سرد کشور با تیپ های رشد زمستانه و بینابین(Facultative) به همراه رقم شهریار و لاین C-79-16 (به عنوان ارقام شاهد) در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی(RCBD) با سه تکرار در11 ایستگاه تحقیقاتی سرد کشور در سال های زراعی 83-1382 و 84-1383 مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه، اثرسال، مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ×سال غیر معنی دار، اما اثر متقابل مکان×سال، ژنوتیپ× مکان و ژنوتیپ×مکان×سال معنی دار شدند. بررسی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر اساس روش های: گزینش همزمان (YS)، واریانس پایداری شوکلا (σi2) ضریب تغییرات محیطی(.C.V) و روش غیرپارامتریک رتبه بندی(Ranking) نشان داد که ژنوتیپ شماره 12 (C-82-12) با داشتن عملکرد دانه (7035 کیلوگرم در هکتار) بالاتراز ارقام شاهد، بالاترین مقدارمعیار گزینش همزمان برای عملکرد وپایداری(18=YS)، بهترین میانگین رتبه(86/5 =R)،کمترین انحراف معیاررتبه(427/3 = SDR)، واریانس پایداری(σi2) غیر معنی دار وضریب تغییرات محیطی پایین به عنوان لاین با عملکرد بالا و پایدار شناسایی گردید.