تحلیل و طبقه بندی شاخص ها و تعیین اولویت های توسعه در استان های کشور با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای

میزان برخورداری از عوامل گوناگون، متشکل از عوامل طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، نابرابری های منطقه ای را ایجاد یا آن را تشدید می کنند. توجه به رهیافت توسعه موزون منطقه ای، کاهش ناهمگونی و نابرابری های منطقه ای و بخشی، سیاستگذاری و برنامه ریزی منطقه ای برای تحقق هدف هایی که بر حسب ویژگی های ساختاری، امکانات و محدودیت های هر منطقه، تغییر می کنند، مستلزم مطالعه و شناخت خصوصیات هر منطقه با توجه به جایگاه آن در کل سیستم منطقه ای است. در این پژوهش، استان های مختلف کشور از نظر شاخص های اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی و درمانی، خدماتی، رفاهی و کالبدی- شهرسازی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته و از نظر سطح توسعه یافتگی از نظر شاخص های یاد شده، رتبه بندی شده اند. فرایند تجزیه و تحلیل آماری داده های پژوهش، براساس روش «تحلیل عاملی» و «تحلیل خوشه ای» است. نتایج و یافته های حاصل از رتبه بندی استان ها از نظر سطوح توسعه یافتگی از شاخص های مورد بررسی، بیانگر آن است که رتبه اول به استان تهران تعلق دارد و استان های خراسان رضوی، اصفهان، فارس، آذربایجان شرقی، مازندران، خوزستان، کرمان و گیلان در مراتب بعدی هستند. استان های آذربایجان غربی، یزد، مرکزی، همدان و کرمانشاه دارای رتبه های نسبتا پایین و سایر استان ها در رتبه های بسیار پایین قرار می گیرند. با تعیین سطح توسعه یافتگی و میزان آن برای هر منطقه، بهبود وضعیت برخورداری استان های توسعه نیافته از منابع، امکانات و تسهیلات در اولویت قرار می گیرد. بنابراین، درک و شناخت بهتر میزان توسعه یافتگی استان های کشور، موجب شناخت نقاط قوت و ضعف، توان ها و کمبودهای آنها و در نهایت توفیق برنامه ریزی منطقه ای می گردد.