مقایسه و تطبیق داستان فرود از شاهنامه فردوسی با ترجمه بنداری

در میان شخصیت ها و آثار ادب پارسی،«فردوسی»و«شاهنامه» تمایز و برجستگی خاصی دارند و از قرن پنجم تا کنون همواره مورد توجه بوده اند. این رویکرد موجب شد شاهنامه در زمره نخستین کتاب هایی قرار گیرد که به زبان های دیگر از جمله زبان عربی برگردانده شود.حدود 200 سال از سرایش شاهنامه گذشته بود که فتح بن علی بن محمد اصفهانی، ملقب به قوام الدین و معروف به «بنداری» به سفارش عیسی بن ابی بکر- از پادشاهان ایوبی- دست به ترجمه شاهنامه فردوسی زد و حدود دو سوم از آن را در ترجمه خود بازنمود که امروز از منابع بسیار مهم شاهنامه پژوهی، به ویژه نسخه شناسی شاهنامه به شمار می آید. این متن را نخستین بار یکی از ادیبان مصری فارسی دان به نام عبدالوهاب عزام در سال 1932 میلادی، یعنی حدود 78 سال پیش در دارالکتب قاهره به چاپ رسانید. البته تاکنون کارهای تحقیقی فراوانی پیرامون این اثر مهم صورت نگرفته و جای آن دارد که پژوهش های بیشتری در این حوزه انجام گیرد.
این مقاله در پیوند با چندی و چونی این ترجمه در مقایسه با متن اصلی، نگاشته شده و حوزه آن، داستان فرود سیاوش از شاهنامه فردوسی بر اساس نسخه استاد خالقی مطلق، با همین بخش از ترجمه شاهنامه بنداری است و قصد آن پاسخ دادن به پرسش های زیر است:- بنداری تا چه حد به متن اصلی پایبند بوده است؟
- میزان کاسته شده ها در ترجمه بنداری چه قدر است؟
- میزان افزوده شده ها در ترجمه بنداری چه قدر است؟
- میزان تغییر داده شده ها در ترجمه بنداری به چه حدی می رسد؟
شایان یادآوری است که متن هایی که این پژوهش بر بنیاد آن ها سامان یافته است، دفتر سوم از شاهنامه تصحیح شده استاد خالقی مطلق و «الشاهنامه» ی بنداری چاپ دارالکتب المصریه است. البته به ترجمه تحریر عربی شاهنامه فردوسی استاد آیتی هم نظر داشته ایم. نتیجه این پژوهش پس از یک مقدمه، در سه بخش مجزای: الف – کاسته ها ب- افزوده ها ج – اختلاف در روایت، ارائه شده است.