ارزیابی نفوذ آب شور دریاچه ارومیه به آب خوان ساحلی میان دشت قالقاچی

کاهش بارندگی، افت سطح آب های زیرزمینی و برداشت بی رویه از منابع محدود آب های زیرزمینی منطقه باعث کاهش آب دهی منابع، نفوذ آب شور به داخل آب خوان و تغییر کیفیت آب ها گردیده است. هدف از این مطالعه بررسی های هیدروژئوشیمیایی، ارزیابی نفوذ آب شور به سفره ساحلی و مشخص کردن فرآیندهای هیدروژئوشیمیایی غالب در آب خوان قالقاچی می باشد که برای این منظور پارامترهایی مانند pH و EC و غلظت آنیون و کاتیون های اصلی موجود در آب های زیرزمینی منطقه مربوط به اردیبهشت ماه و شهریورماه 1385 تعیین و سپس ارزیابی نفوذ آب شور دریاچه به سفره آب زیرزمینی منطقه از طریق داده های هیدروژئوشیمیایی، نسبت های مختلف یونی و محاسبه اندیکس ها صورت گرفت. بررسی ها نشان می دهد که تیپ آب های منطقه به طور عمده کربناته کلسیک وکلرو کلسیک می باشد و هرچه به نوار ساحلی نزدیک تر می شویم تیپ آب در اثر نفوذ آب شور کلرو سدیک می گردد. غلظت و ترکیب یون های اصلی نشان دهنده نفوذ آب شور دریاچه به سفره ساحلی بوده به طوری که مقایسه غلظت -Cl و مقدار EC به عنوان یک ردیاب ساده و مناسب نشان می دهد که بین این دو پارامتر ارتباط مثبتی وجود دارد. پایین بودن مقدار نسبت مولی Na/Cl وCl/ 4SO آب های منطقه، از نسبت آب دریاچه نشان دهنده نفوذ آب شور بوده که با افزایش میزان کلراید موجود در آب های زیرزمینی منطقه، ترکیب این آب ها به ترکیب آب دریاچه نزدیک تر می شود. نتایج به دست آمده از مطالعات هیدروژئوشیمیایی از طریق مقایسه غلظت یون ها نسبت به غلظت کلراید، شاخص اشباع شدگی (SI)، محاسبه انحراف یونی (Δ) برای کاتیون های آب های زیرزمینی نزدیک نوار ساحلی نشان می دهد که این آب ها نسبت به کانی های کربناته فوق اشباع و برای کانی های سولفاته تحت اشباع بوده و انحراف یونی برای سدیم به طور عمده منفی و برای کلسیم و منیزیم مثبت می باشد. پایین بودن موقعیت این نمونه ها نسبت به خط تئوریک اختلاط آب شور و شیرین نشان می دهد که نفوذ آب شور دریاچه ارومیه به سفره آب شیرین ساحلی قالقاچی باعث شکل گیری فرآیند هیدروژئوشیمیایی تعویض یونی معکوس گردید که این فرآیند عاملی در جهت کنترل ترکیب شیمیایی آب های زیرزمینی منطقه شده است.