ارزیابی حساسیت مدل های برآورد تبخیر تعرق فائو 56 و هارگریوز به پارامترهای بیشینه و کمینه دمای هوا در نواحی مرطوب شمال کشور

این پژوهش با هدف ارزیابی حساسیت مدل های برآورد تبخیر و تعرق پنمن- مانتیث- فائو 56 (56-PMF) و هارگریوز (HG) نسبت به متوسط بیشینه و کمینه دمای هوا در نواحی مرطوب شمال کشور تحت شرایط تغییر اقلیم انجام شد. به این منظور، با به کارگیری داده های هواشناسی 50 ساله 6 ایستگاه سینوپتیک بندرانزلی، رشت، رامسر، نوشهر، بابلسر و گرگان، مقادیر 0ET ماهانه با دو مدل بالا برآورد گردید. سپس مقادیر متوسط بیشینه و کمینه دمای هوا تحت سناریوهای مختلف به میزان 10-2 درصد تغییر داده شد و تغییرات 0ET در ازای این سناریوها محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بیش ترین افزایش 0ET مربوط به مدل 56-PMF به میزان 23 درصد، به ازای افزایش 10 درصد بیشینه دمای هوا، در ماه های رشد گیاه بوده است. برعکس، 10 درصد افرایش نسبی در دمای کمینه هوا منجر به 7 درصد کاهش در مقادیر 0ET در ماه های تابستان در ایستگاه های مورد مطالعه گردید. به طورکلی حساسیت دو مدل ذکر شده نسبت به بیشینه دمای هوا بیش تر از کمینه دمای هوا بود. نتایج نشان داد در مقادیر کم نوسانات دمایی (کم تر از 8 درصد)، رفتار هر دو مدل تقریبا خطی بوده، ولی در نوسانات شدیدتر دمایی (بالای 10 درصد) تغییرات 0ET غیرخطی می شود. مقایسه نتایج دو مدل نشان داد که به دلیل لحاظ شدن اثر پس خورد مولفه تابش خالص طول موج بلند و کمبود فشار بخار آب در مدل آیرودینامیکی پنمن، این مدل حساسیت منطقی تری را به نوسانات اقلیمی دمای بیشینه و دمای کمینه هوا از خود نشان می دهد. در ضمن، حساسیت مدل های به کار رفته نسبت به کمینه و بیشینه دمای هوا متفاوت بوده و تا حدودی به موقعیت جغرافیایی و فصل سال بستگی دارد. در بررسی اثر پدیده های فرا اقلیمی مانند پدیده انسو، نوسانات اطلس شمالی و نوسانات مدیترانه ای بر دامنه تبخیر و تعرق گیاهی، استفاده از مدل های ساده مانند مدل هارگریوز توصیه نمی شود.