پارامترهای کمیت به شدت و شکل های پتاسیم و ارتباط آن ها با کانی شناسی رس در برخی از خاک های آهکی تحت کشت انگور استان آذربایجان غربی

منحنی های کمیت به شدت (Q/I) و پارامترهای مشتق از آن ها اطلاعات مفیدی را در خصوص قابلیت استفاده پتاسیم فراهم می کنند. این پژوهش برای تعیین پارامترهای کمیت به شدت پتاسیم شامل پتاسیم آسان قابل تبادل (Ko∆)، نسبت فعالیت تعادلی پتاسیم (ARek)، پتاسیم سخت قابل تبادل (Kx)، پتانسیل ظرفیت بافری پتاسیم (PBCk) و انرژی تبادل پتاسیم (Ek) و رابطه های موجود بین آن ها با شکل های پتاسیم، کانی های رس خاک و خصوصیات فیزیکوشیمیایی 18 نمونه خاک آهکی متعلق به 4 زیرگروه اصلی شامل تیپیک هاپلوزرپت، تیپیک کلسی زرپت، تیپیک اند آکیوئپت و فلوئنتیک هاپلوزرپت از تاکستان های استان آذر بایجان غربی اجرا شد. تجزیه پراش پرتو ایکس نشان داد که ایلایت و کلرایت کانی های غالب خاک های مورد مطالعه تشکیل دادند. مقدار پتاسیم آسان قابل تبادل (Ko∆) بین 020/0 و 85/0 (کالری مول بر کیلوگرم)، نسبت فعالیت پتاسیم در حال تعادل (ARek) بین 0014/0 و 019/0 (مول بر لیتر)، مقدار پتانسیل ظرفیت بافری پتاسیم (PBCK) بین 18 و 103 5/0(مول بر لیتر) / (کالری مول بر کیلوگرم) و مقدار انرژی تبادل پتاسیم (EK) بین 2348- و 3898- (کالری بر مول) متغیر بود. مقادیر شکل های محلول (So-K)، تبادلی (Ex-K) و غیرتبادلی پتاسیم (NEx-K) به ترتیب در دامنه 56/0-07/0 (کالری مول بر کیلوگرم)، 4/1-42/0 و 6/2-20/0 (کالری مول بر کیلوگرم) قرار داشتند. رابطه های مثبت و معنی داری بین NEx-K و ایلایت (001/0P≤، 82/0=2R) مشاهده شد. خاک های تیپیک هاپلوزرپت با مقدار پتاسیم تبادلی و محلول بالا، دارای بیش ترین مقدار ARek بودند، در حالی که در خاک های تیپیک اند آکوئپت با بیش ترین کلرایت در بخش رس خاک، مقدار این پارامتر حداقل بود. همبستگی معنی داری بین PBCK و میزان رس (001/0P≤، 90/0=2R) و CEC (001/0P≤، 80/0=2R) مشاهده گردید. بیش ترین میزان PBCK در خاک های تیپیک کلسی زرپت مشاهده شد که با بیش ترین مقدار رس و ظرفیت تبادل کاتیون همراه بود. مقدار PBCk بیش تر خاک های مورد مطالعه در سطح مطلوبی قرار داشت و بیانگر توانایی بالای خاک ها در حفظ و نگهداری شدت پتاسیم در فاز مایع خاک برای مدت طولانی می باشد.