بررسی و نقد دیدگاه دنس اسکوتوس درباره خلقت عالم و انسان

این نوشتار بر آن است که به بررسی و تبیین آرای فیلسوف و متکلم اسکاتلندی مدرسی، یوهانس دنس اسکوتوس (1266 -1308م.) درباره نحوه و فلسفه خلقت عالم و انسان، و نقد آن با تکیه بر آرای ابن سینا بپردازد. خلقت و خالقیت از دیدگاه اسکوتوس از صفات مهم الهی است. بدین منظور، در این نوشتار ابتدا بحثی از دو صفت الهی دیگر که از دیدگاه او کاملا با بحث خلقت مرتبط است- یعنی قدرت مطلقه و آزادی اراده- مطرح و سپس تبیینی از خلقت و خالقیت عالم و انسان در تفکر او ارائه می شود. در بخش بعد ضمن تبیین اجمالی دیدگاه ابن سینا در بحث خلقت، عدم فهم صحیح دیدگاه ابن سینا از سوی اسکوتوس و ژیلسون مورد بحث و نقد قرار می گیرد. در انتهای نوشتار نیز مقایسه ای میان دیدگاه های اسکوتوس و ابن سینا در بحث خلقت عالم و انسان، ارائه و تفاوت ها و شباهت های این دو دیدگاه مطرح می شود. اسکوتوس ترجمه لاتین کتاب «الشفاء» ابن سینا را مطالعه کرده است و در مباحث معرفت شناختی و مابعدالطبیعی کاملا تحت تاثیر وی قرار دارد. اگرچه اسکوتوس در مباحث کلامی و به ویژه بحث نحوه خلقت از ابن سینا فاصله می گیرد، اما در موضوع غایت و فلسفه خلقت عالم و انسان کاملا از دیدگاه او پیروی می کند.