مانکجی لیمجی و جامعه زرتشتیان ایران عصر قاجار

پیروان دین زرتشتی در ایران پس از اسلام موقعیت خود را به نفع مسلمانان از دست دادند. اینان تا دوران قاجاریه در ایران با تحمل مشکلات فراوان حضور داشتند. محدودیت هایی که زرتشتیان با آن مواجه بودند مانع از آن می شد تا بتوانند در امور کشوری نقشی بر عهده داشته باشند، این در حالی است که پارسیان؛ یعنی هم کیشان زرتشتیان ایران؛ در هند توانستند جایگاهی مناسب برای خود رقم بزنند. پارسیان به خصوص از اوایل قرن نوزدهم میلادی تحت توجهات بریتانیا به لحاظ اقتصادی پیشرفت های فراوانی نمودند و بدان جایگاه رسیدند که زبانزد خاص و عام شدند. قدرت اقتصادی پارسیان زمینه را برای کمک های آنان به دیگران فراهم نمود و در این بین زرتشتیان ایران هم از آن بهره مند شدند. در اقدامی عملی پارسیان انجمنی به نام «انجمن بهبودی حال زرتشتیان ایران» به وجود آوردند که این انجمن نماینده ای به نام «مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا» را به ایران فرستاد تا اقداماتی در بهبود حال زرتشتیان ایران انجام دهد. اقدامات مانکجی هاتریا در ایران جنبه های مختلفی از جمله سیاسی و اجتماعی و فرهنگی را دربرمی گرفت که بررسی آن موضوع این مقاله خواهد بود.