رویکردی صورت گرایانه به شعر نیما از منظر هنجارگریزی

اگرچه نقش عوامل فراادبی و فرازبانی نظیر عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی در تحلیل و تفسیر درست و منطقی شعر نیمایوشیج، به عنوان یک رسانه عمومی و بیدارکننده انکارناپذیر است؛ نقش و جایگاه خود متن شعری را از دیدگاه صورت گرایی و عینی نمی توان نادیده گرفت. نیما از آنجا که نماینده یک سبک مستقل ادبی در حوزه شعر است، بنا بر پیشینه های نظری خود به یقین در فرم و زبان شعر نوآوری کرده است؛ چراکه سبک شعری او از سبک های قبل برجسته و متمایز است. بررسی صورت گرایانه متون ادبی با روش شناسی منطقی با پیدایش مکتب صورت گرایی و مکاتب دیگر حوزه زبان شناسی آغاز شد. صورت گرایان روسی بر این باور بودند که نقد متون از دیدگاه زبان شناسی باید زبان را از جنبه عینی و ملموس و با دیدی علمی و عملی مورد بررسی قرار دهد. یکی از مفاهیم مکتب صورت گرایی در بررسی متون ادبی و به صورت کلی زبان ادبی عنصر برجسته سازی است که تحت عناوینی چون هنجارزدایی و هنجارآفرینی بحث می شود. لیچ، انواع هنجارگریزی را در هشت مقوله واژگانی، نحوی، نوشتاری، آوایی، معنایی، گویشی، سبکی و زمانی، تقسیم کرده است. صفوی نیز هنجارآفرینی را در سه سطح توازن آوایی، واژگانی و نحوی بحث کرده است. در این مقاله سعی شده است که شعرهای نیمایوشیج از دیدگاه صورت گرایی و با دو مفهوم هنجارزدایی و هنجارآفرینی کاویده شود. پیش فرض تحقیق این است که شعرهای معاصر به صورت عام و شعرهای نیما به سبک خاص ظرفیت هنجارگریزی بیشتری را دارا می باشند.