اثرات تغییرات فرهنگی بر الگوی مسکن روستایی (نمونه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان قزوین)

فرهنگ یا به عبارتی راه و روش زندگی جوامع انسانی در برگیرنده اقتصاد، معیشت، نحوه زیست، طرز مصرف خوراک و پوشاک، مسکن، سیاست، حکومت، نظام های سیاسی، آداب و رسوم، نظام ازدواج و خویشاوندی، تفکرات مذهبی و متافیزیکی و همه امور انسانی و غیر انسانی، همواره به دلایل گوناگون در حال تغییر و تحول است (ازکیا، 1379: 17). بررسی های انسان-شناسی و فرهنگی حاکی از آن است که عوامل مختلف چون اختراع و نوآوری یا اشاعه و اقتباس فرهنگی که در درون یا بیرون یک جامعه تکوین می یابند در تغییرات فرهنگی دخالت دارند به طوری که میزان دگرگونی و تغییر در یک فرهنگ خاص بستگی به شدت و ضعف عوامل فوق خواهد داشت. در واقع هر چه میزان این عوامل کمتر باشد تغییر و دگرگونی فرهنگ مربوطه کندتر خواهد بود (امان اللهی، 1362: 103). این مقاله به بررسی اثرات تغییرات فرهنگی بر الگوی مسکن روستایی پرداخته و سعی نموده است تا تاثیر هر یک از اجزاء فرهنگ را بر تغییرات الگوی مسکن روستایی بررسی نماید. برای شناخت اثرات تغییرات فرهنگی بر مساکن روستایی سعی بر آن است تا سبک معماری در بناهای مسکونی سنتی و جدید مورد واکاوی عمیق قرار گیرد. در این راستا مساکن 10 روستا از روستاهای بخش مرکزی شهرستان قزوین به عنوان جامعه نمونه انتخاب شده است. نتایج حاصل از مطالعات میدانی مشخص نمود که بین تغییرات فرهنگی و رضایت از مسکن، نقشه معماری، مقاومت مسکن، محل نگهداری دام در خارج از ساختمان، مصالح اصلی به کار رفته در ساخت مسکن، نوع بنای واحد مسکونی، تعداد خانوار، آسایش در منزل، نمای واحد مسکونی، مصالح کاربردی در نمای مسکن، نقشه معماری آشپزخانه، وسایل سرمایش و گرمایش منزل، مساحت کل زمین، مساحت کل زیربنا، عمر ساختمان و تعداد طبقات رابطه مستقیم معنادار وجود دارد. همچنین مشخص شد که بین تغییرات فرهنگی و تغییر در الگوی مسکن روستایی رابطه خطی معناداری برقرار است.