اپیدمیولوژی استعمال دخانیات در مردان 70-30 سال استان سمنان

مصرف دخانیات به عنوان یکی از عوامل خطر مهم و افزایش دهنده ی بار بیماری ها، بویژه بیماری های مزمن و غیرواگیر از قبیل بیماری های قلبی- عروقی، تنفسی، سرطان و نیز سکته مغزی می باشد. در این مطالعه شیوع استعمال سیگار، پیپ و قلیان در مردان 70-30 سال استان سمنان مورد بررسی قرار گرفته است.

این مطالعه اپیدمیولوژیک به صورت مقطعی درجامعه شهری و روستائی استان سمنان در 1695 نفر از مردان 70-30 ساله از مهر لغایت بهمن 1384 انجام شد. نمونه گیری به روش چند مرحله ای در شهرستان های سمنان، دامغان، شاهرود و گرمسار و روستاها انجام شد. با استفاده از شماره خانوارهای مراکز بهداشتی 760 سرخوشه به روش سیستماتیک در شهر و روستاهای استان انتخاب شد و در هر سرخوشه تا 3 خانوار واجد شرایط بررسی شدند. به این صورت که در صورت وجود فرد 70-30 ساله در خانوار یک نفر به طور تصادفی انتخاب و پرسش نامه تحقیق برای وی تکمیل شد و در صورت عدم وجود فرد واجد شرایط، خانوار دیگر با همان قاعده انتخاب شدند.

1/24 درصد مردان مورد بررسی سیگاری (3/18 درصد به طور مرتب و 8/5 درصد به طور نامرتب) بودند. شیوع استعمال سیگار در روستائیان 8/26 درصد و در شهرنشینان 0/23 درصد بود (053/0= P). از نظر سنی، 1/21 درصد افراد زیر 40 سال، 6/32 درصد مردان 49-40 سال، 1/25 درصد افراد 59-50 سال و 9/11 درصد مردان 60 ساله و بالاتر سیگاری بودند (001/0 P<). 7/19 درصد بی سودان، 9/24 درصد افراد با تحصیلات ابتدایی، 8/30 درصد افراد با تحصیلات راهنمایی، 4/25 درصد مردان با تحصیلات دبیرستان و 8/11 درصد مردان با تحصیلات دانشگاهی سیگاری بودند (001/0 P<). 6/46 درصد مردان قبل از 21 سالگی و 2/39 درصد بین 30-21 سالگی سیگار کشیدن را آغاز کردند. میانگین (± انحراف معیار) سن شروع سیگار 0/8±1/24 سالگی بوده است. استعمال سیگار در مردان شهرستان های سمنان، گرمسار، دامغان و شاهرود به ترتیب 5/22، 6/27، 2/23 و 4/23 درصد بوده است (554/0= P). فقط 1/0 درصد افراد مورد بررسی پیپ می کشیدند. 6/1 درصد افراد مورد بررسی قلیان می کشیدند که در 4/0 درصد آن ها هم زمان با سیگار بوده است. 2/15 درصد افراد غیرسیگاری در محیط کار در معرض دود سیگار قرار داشتند. به طور کلی 3/39 درصد افراد مورد بررسی یا سیگاری بودند یا در معرض دود سیگار قرار داشتند.

با توجه به شیوع بالای استعمال یا در معرض بودن دود سیگار در جمعیت 30 تا 70 سال استان و با توجه به ارتباط قوی استعمال سیگار با بسیاری از بیماری ها، تدوین برنامه ای جامع جهت تغییر عمل کرد مردان استان، ضروری است