ساحت ارادی نفس در نظر غزالی

در مقاله پیش رو دیدگاه غزالی در خصوص ساحت ارادی نفس مورد بررسی قرار میگیرد. غزالی ساحت ارادی انسان را در دو سطح حیوانی و انسانی مورد توجه قرار میدهد. به کارگیری تعابیری چون قوه عامله، عقل عملی، قدرت، و اراده از سوی او در اطلاق به ساحت ارادی نفس انسانی مسئله مهم حیث معرفتی یا تحریکی داشتن عقل عملی را پیش میکشد که بررسی موضوع نشان دهنده اعتقاد غزالی به تعلق عقل عملی به ساحت معرفتی و تاکید بر نقش تحریکی آن در انجام افعال است. اهمیتی که غزالی برای حضور عنصر آگاهی در افعال ارادی قائل است شکل گیری «فعل» به معنای واقعی را منوط به وجود اراده برخاسته از آگاهی قرار میدهد و این مسئله در بحثهای «معنای حقیقی فعل»، «نقش اختیار در ارزیابی اخلاقی افعال»، و «تبیین مفهوم اختیار» نشان داده میشود. چنانکه در بحث افعال اختیاری تاکید ویژهای که غزالی بر عنصر فهم یا ادراک عقلانی برای درک خیر بودن فعل و برانگیخته شدن اراده پس از آن دارد جلب نظر میکند.