بررسی تنوع ژنتیکی برخی از ارقام و ژنوتیپ های زردآلو با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی و نشانگرهای RAPD

ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زردآلو در جهان است که سابقه بسیار طولانی در کشت و کار آن دارد. تکثیر جنسی زردآلو از طریق بذر در طول قرنهای گذشته سبب تولید انواع متعددی از آن در ایران شده است که متاسفانه اطلاعات جامعی از وضعیت آنها وجود ندارد. در این پژوهش تعداد 39 رقم و ژنوتیپ ایرانی زردآلو با استفاده از صفات مورفولوژیک و نشانگر مولکولی RAPD مورد ارزیابی قرار گرفتند. در بررسی ضریب تنوع صفات، نسبت مواد جامد محلول (TSS) به اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، وزن مغز دانه، وزن گوشت میوه و وزن میوه دارای مقادیر بالایی بودند که نشان از امکان انتخاب برای هر صفت در برنامه های اصلاحی را دارد. همچنین در تجزیه فاکتور که برای تعیین تعداد عامل های اصلی موثر بر شناسایی ظاهری استفاده شد، صفات موثر در 6 فاکتور اصلی قرار گرفتند که مجموعا 52/79% از تغییرات کل را توجیه کردند که می توان فاکتورهای مستقل اول تا سوم را تحت عنوان: اندازه میوه (24%)، هسته میوه (16%) و طعم میوه (5/14%) نام گذاری کرد. تجزیه کلاستر داده های مورفولوژیکی توانست ارقام مختلف را براساس اندازه میوه، تاریخ رسیدن و صفات مربوط به طعم میوه تفکیک نماید. تجزیه و تحلیل داده های ملکولی RAPD بیشترین تشابه ژنتیکی را بین ژنوتیپ های نوری دیررس و نوری پیش رس (95/0) و کمترین تشابه ژنتیکی را بین ژنوتیپ های تنسگل و شاهرود-48 (30/0) نشان داد. در تجزیه کلاستر داده های RAPD، ژنوتیپ ها در فاصله تشابه 65% به 6 گروه اصلی تقسیم شدند که تا حدودی با نتایج خصوصیات مورفولوژیکی و منشاء جغرافیایی آنها تطابق داشت.