توسعه شاخص کیفی آب‎های زیرزمینی در سطح استان قزوین

در این مقاله یک روش پیشنهادی مبتنی بر تحلیل‎های چند متغیره جهت توسعه شاخص کیفی آب زیرزمینی ارائه شده است. روش شناسی ارائه شده مبتنی بر سه مرحله کلی انتخاب، استانداردسازی و تجمیع پارامترهای انتخابی در جهت توسعه شاخص‎های کیفی آب زیرزمینی است که با بهره‎گیری از استانداردهای محلی و منطقه ای انجام می پذیرد. در این روش، با انتخاب مجموعه از پارامترهای همجنس، مقدار غلظت نرمال ترکیبات از طریق تقسیم غلظت متوسط آن بر حداکثر مجاز مورد اشاره در استانداردهای کیفی، بطور مجزا تعیین و محاسبه می گردد. سپس براساس وزن‎های پیشنهادی، شاخص نهایی کیفیت آب زیرزمینی با وزندهی کمیت‎های استاندارد شده بطور مستقل تعیین می گردد. به منظور ارزیابی روش پیشنهادی، در این تحقیق از اطلاعات موجود از آب‎های زیرزمینی استان قزوین جهت ارزیابی مطلوبیت شرب آن از نظر محتوی مواد معدنی و پارامترهای عمومی استفاده شده است. با فرض عدم آلودگی آب، در مرحله انتخاب، هشت پارامتر کیفی تاثیرگذار (اعم از K+، Na+، Ca2+، Mg2+، SO2-4، Cl-، TDS وpH) که سابقه اطلاعاتی دقیق‎تری از آن‎ها در دسترس بوده، انتخاب گردیده است. با استانداردسازی این پارامترها بر اساس استانداردهای کیفی آب شرب ایران و وزن دهی این مقادیر، در نهایت مجموعه ای از شاخص‎های کمی برای کیفیت آب چاه های منطقه مورد مطالعه توسعه داده شد. به منظور ایجاد تصویری مناسب از محدوده مطلوب تغییر این شاخص‎ها و نیز جهت ارزیابی مقایسه ای آن‎ها، شاخص‎های بدست آمده به روش فوق با شاخص‎های بدست آمده از آب‎های معدنی مقایسه گردید. ترسیم مقایسه ای نتایج بدست آمده بصورت خطوط هم شاخص، در نهایت تصویری واضح از وضعیت کیفی آب‎های زیر‎زمینی دشت قزوین از منظر محتوی مواد معدنی آن فراهم ساخته است. نتایج این مطالعه گویای نزدیکی محتوی املاح معدنی و پارامترهای عمومی آب‎های زیرزمینی برخی از نقاط استان به آب‎های معدنی، که کیفیت شرب آن‎ها مورد تایید است، می باشد. بدیهی است تعیین مطلوبیت عمومی آب‎های زیرزمینی برای مصارف شرب علاوه بر بررسی املاح معدنی نیازمند به بررسی سایر پارامترهای درگیر نیز می باشد.