عقل کل جمعی ختمی و عقلانیت علمی و عملی

«عقل کلی» براساس اطلاق خاصی، بر برگزیده هایی از عقول انسانی که موجود با وجود طبیعی اتد، اطلاق گردیده است، چنان که آنها «نفس کلی» نیز می-باشند. عالم هستی امکانی به منزله بدن نفس کلی الهی می باشد. هریک از انبیا، گرچه در مقام خود «نفس کلی» و «عقل کلی»اند، ولی حضرت خاتم الانبیاء و دوازده امام معصوم که دارای وراثت و وصایت و خلافت از مقام خاتمیتند، و حضرت فاطمه زهرا «نفس کل جمعی» و «عقل کل جمعی» بلکه جمع الجمعی اتد، و به تعبیر دیگر، «نفس کل ختمی» و «عقل کل ختمی» می باشند. روح نبوت ختمی، مقام معلمیت عموم و تهذیب کل نفوس در جمیع ادوار و اعصار و ربط دنده عوالم انسانیت، بلکه همه ممکنات به مبدا کل_ عز اسمه_ است. مقام امامت ختمی هم خلافت از همین مقام منیع و محیط است. بر این اساس می توان گفت: عقلانیت حقیقی علمی و عملی عقول جزئی، با نفوذ و سیطره و تاثیر عقل کل ختمی و به واسطه اتصال به او به فعلیت می رسد. این نتیجه، به شیوه عقلی و با استفاده از متون دینی، در نوشتار حاضر به بار نشسته است.