بررسی تغییرات کورتیزول ادراری کارگران در معرض صدا در کارخانه نساجی سپاهان لایه اصفهان

صدا یکی از مهم ترین عوامل زیان آور در محیط کار است و نقش بسزایی در به هم زدن تعادل فیزیولوژیکی بدن دارد. پژوهش های انجام یافته نشان می دهد که از نظر کارگران بزرگ ترین مشکل موجود در محیط کار آلودگی صوتی می باشد. سر و صدا علاوه بر آثار سوء بر روی سیستم شنوایی، به عنوان یک عامل استرس زا ممکن است سبب افزایش فشار خون، بروز مشکلات قلبی- عروقی، تحریک اعصاب، اضطراب و اختلال در ترشح هورمون های بدن به ویژه کورتیزول شود. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات صدا بر روی میزان ترشح کورتیزول ادرار کارگران بود.
این مطالعه از نوع تجربی و تحلیلی و جهت آن آینده نگربود. جمعیت مورد مطالعه را کارگران کارخانه سپاهان لایه اصفهان تشکیل می دادند. از بیست نفر کارگر مرد سالم که افت شنوایی نداشتند و همه به طور مداوم در شیفت صبح کار می کردند، سه بار در روز (در ساعات 9 صبح، 30/11 صبح و 3 بعد از ظهر) و در دو روز مطالعه، نمونه ادرار گرفته شد. طی روز اول کارگران از هیچ گونه وسیله حفاظت شنوایی استفاده نمی کردند، اما در روز دوم از کارگران خواسته شد که از ایرماف استفاده کنند. میزان کورتیزول ادرار با استفاده از دستگاه RIA و کراتینین ادرار نیز با روش JAFFE با استفاده از دستگاه اتوآنالایزر اندازه گیری شد.
میانگین کورتیزول ادرار کارگران در روز اول مطالعه و بدون استفاده از وسیله حفاظت شنوایی g/mgCratinineμ 105/0 و در روز دوم مطالعه و با استفاده از ایرماف g/mgCratinineμ 076/0 بود. میانگین کورتیزول ادرار کارگران بر حسب g/mgCratinineμ در ساعات 9 صبح، 30/11 صبح و 3 بعد از ظهر در روز اول مطالعه به ترتیب 142/0، 119/0 و 052/0 و در روز دوم به ترتیب 103/0، 086/0 و 041/0 اندازه گیری شد.
نتایج آزمون t زوج نشان می دهد که میانگین میزان کورتیزول ادرار کارگران در دو روز مطالعه و همچنین در ساعات مختلف در دو روز مورد مطالعه اختلاف معنی داری دارد (05/0 > P). در این پژوهش به غیر از عامل کاهش صدا در دو روز مطالعه، هیچ تغییر دیگری در محیط کار کارگران داده نشد. نتایج نشان می دهد که به دنبال کاهش صدا در حدود 3/29 دسی بل (به دلیل استفاده از ایرماف) کاهش قابل ملاحظه ای در میزان کورتیزول و در نتیجه واکنش های استرسی رخ داده است و در نتیجه مقدار کورتیزول در روز اول (بدون استفاده از ایرماف) نسبت به روز دوم (با استفاده از ایرماف) به صورت معنی داری کاهش پیدا کرد (05/0 > P). بنابراین نتایج این مطالعه فواید استفاده از وسایل حفاظت شنوایی مانند ایرماف در کاهش اثرات سوء افزایش مزمن هورمون کورتیزول در اثر سر و صدا را نشان می دهد.