مدیریت دانشگاهی و پاسخ گویی؛ ضرورت استقلال و آزادی علمی از دیدگاه اعضای هیات علمی

اصالت و پویایی فعالیت های دانشگاه نیاز به جوی آزاد و دموکراتیک دارد و از اصول پشتیبان اعضای هیات علمی به شمار می رود. اعطای استقلال به دانشگاه ها نیز سیاستی اصولی برای افزایش مسوولیت پذیری، پاسخ گویی و پویایی آن است. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت استقلال و آزادی علمی در دانشگاه از دیدگاه اعضای هیات علمی انجام شد.
جامعه آماری پ‍ژوهش را 550 عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیل می دهند. بر اساس جدول مورگان نمونه ای مشتمل بر230 نفر از اعضای هیات علمی به نسبت دانشکده های مختلف انتخاب گردید. آزادی علمی، استقلال دانشگاه، و تاثیر سیاست-های خارجی توسط پرسشنامه محقق ساخته با 15 سوال بسته پاسخ در مقیاس لیکرت مورد سنجش قرار گرفت و نمره هر گویه از 100 محاسبه گردید. روایی پرسشنامه توسط صاحب نظران و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 91/0 تایید شد.
میانگین نمره اختصاص یافته به حیطه های اصلی شامل استقلال دانشگاه ها(3/21±3/81)، تاثیر سیاست های خارجی (5/20±9/76)، و آزادی علمی (6/21±3/73) بود. در بین گویه ها عدم استقلال مالی دانشگاه و وابستگی به بودجه دولتی (6/85)، تاثیر روابط سیاسی بر روابط علمی بین المللی (1/79)، تاثیر نگرش های سیاسی مدیران دانشگاهی بر فضای علمی (9/76)، تغییر مداوم برنامه ها بعد از تغییرات مدیریتی (5/76) از جمله مواردی بودند که بیشترین میانگین مشکلات را به خود اختصاص دادند.
به نظر می رسد با توجه به اهمیت آزادی و استقلال علمی در پاسخ گویی و رشد خلاقیت در دانشگاه، این مساله باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. همچنین توجه به برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک و استقرار سیستم پایش و پاسخ گویی نظام مند می تواند از بسیاری از دوباره کاری های ناشی از تغییرات سیاسی جلوگیری نماید.