مقایسه فرایند های ارزیابی کنارآمدن و ارزیابی تهدید در پیش بینی قصد و رفتار رانندگی

فرایند میانجی شناختی ارزیابی کنارآمدن در تئوری انگیزش محافظت توانایی مقابله و دفع خطر تهدید شده را ارزیابی می کند و شامل سازه های خودکارآمدی،کارآمدی پاسخ و هزینه درک شده می باشد. حساسیت، شدت و پاداش های درک شده درونی و بیرونی نیز از سازه های فرایند میانجی شناختی ارزیابی تهدید می باشند که رفتارهای ناسازگارانه را ارزیابی می کند. شواهدی مبنی بر تاثیرگذاری این فرایندها بر قصد و رفتارهای مختلف وجود دارد ولیکن در زمینه قصد و رفتار رانندگی تاکنون مطالعه ای انجام نشده است. هدف مطالعه حاضر مقایسه ارزیابی کنارآمدن و ارزیابی تهدید در پیش بینی قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن در افراد 19 ساله و بالاتر شهر یزد می باشد.
در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، 379 نفر از افراد 19 ساله و بالاتر شهر یزد که دارای گواهینامه رانندگی بودند، به روش خوشه ایتصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای مشتمل بر متغیرهای دموگرافیک، سازه های فرایند ارزیابی کنارآمدن و تهدید، بانضمام قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن بود که از طریق خودگزارشی و با مراجعه به درب منازل تکمیل گردید. پایایی و روایی پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت و تایید شد. داده ها با استفاده از نرم افزارSpss و آزمون های آماریtest T-، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته های این پژوهش نشان داد که فرایند ارزیابی کنارآمدن با قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن همبستگی منفی و فرایند ارزیابی تهدید با قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن همبستگی مثبت و معناداری در سطح 01/0 داشتند. فرایندهای ارزیابی کنار آمدن و ارزیابی تهدید با یکدیگر1/31% از رفتار رانندگی غیر ایمن را پیش بینی می کردند که نقش فرایند ارزیابی کنار آمدن (44/0-β=) بیش از ارزیابی تهدید (18/0β=) می باشد. میزان پیش بینی قصد رانندگی غیر ایمن توسط فرایندهای ارزیابی کنار آمدن و ارزیابی تهدید 7/11% بود که تنها فرایند ارزیابی کنارآمدن معنادار بود.
پژوهش حاضر به وضوح نشان می دهد که فرایند میانجی شناختی ارزیابی کنارآمدن در پیش بینی قصد و رفتار رانندگی غیر ایمن موفق تر بوده است، لذا بالابردن خودکارآمدی و کارآمدی پاسخ و کاستن از هزینه های درک شده رانندگی ایمن در رانندگان با هدف تسهیل پذیرش رفتار ایمن می تواند به عنوان یک اصل در امر آموزش مورد توجه قرار گیرد.