تحلیل مقایسه ای سرمایه اجتماعی در جهان واقعی و در جهان مجازی: با تاکید بر جوانان 15 تا 24 ساله مراجعه کننده به کافی نت ها در شهر اصفهان (سال1390)

در این مقاله به دو پرسش زیر پاسخ خواهیم داد: 1- آیا بین سرمایه اجتماعی افراد در جهان واقعی و مجازی رابطه ای هست؟ و 2- اگر پاسخ بلی است، این رابطه بازتابی است و یا جبران کننده؟ توضیح آنکه موضوع سرمایه اجتماعی طی سال های اخیر حجم زیادی از پژوهشات را به خود اختصاص داده و ابعاد متفاوتی از آن توسط جامعه شناسان مطالعه شده است. از سوی دیگر، جهان مجازی به مثابه جهانی مبتنی بر کامپیوتر، میلیون ها نفر را با یکدیگر در ارتباط قرار داده و - در کنار جهان واقعی - در حال توسعه و شکوفایی است. امروزه، توجه محافل آکادمیک به کشف نسبت میان این دو جهان و پدیده های مرتبط با آنها جلب شده است. از آنجمله، برخی محققان بر این باورند که سرمایه اجتماعی افراد در دنیای واقعی و مجازی در پیوند با یکدیگر است و این پیوند گاهی مکمل و جبران کننده است وگاهی بازتابی و انعکاسی که پرسش های این مقاله نیز در این راستا طرح شده اند. برای پاسخ به دو پرسش بالا از نظریه های جامعه شناسانی چون باری ولمن، دیوید نود، جه له آتما، هوارد رینگولد استفاده کردیم و روش پیمایش اجتماعی را با گزینش جمعیت نمونه 384 نفری از جوانان در شهر اصفهان و به شیوه نمونه گیری دو مرحله ای تصادفی و طبقه ای متناسب بکار بردیم. جامعه مورد مطالعه از میان جوانان 15 تا 24 ساله مراجعه کننده به کافی نت های اصفهان انتخاب و در سال 1390 مورد مطالعه قرار گرفتند. برخی از یافته های این مطالعه به شرح زیر است: 1- سرمایه اجتماعی جوانان هم در جهان واقعی و هم مجازی پایین تر از حد متوسط است؛ 2- بین سرمایه اجتماعی جوانان در جهان مجازی و جهان واقعی ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد، هرچند این ارتباط چندان قوی نیست؛ 3- ارتباط مثبت و مستقیم بین سرمایه اجتماعی افراد در جهان واقعی و مجازی نشان دهنده نوعی رابطه انعکاسی و بازتابی بین جهان واقعی و مجازی است و نظریات رینگولد، نود و آتما را تایید می کند.