مطالعه تطبیقی مفهوم «اصل صحت» در تفسیر قراردادها

یکی از مباحث مهم و در عین حال پیچیده حقوق قراردادها، حوزه تفسیر است. تفسیر قرارداد در واقع پل ارتباطی است بین عرصه نظری حقوق با آنچه که در جهان خارج و در صحنه اجرا اتفاق می افتد. هنر یک دادرس در این است که با استفاده از اصول و قواعد حاکم بر تفسیر به رفع ابهام از قرارداد همت گمارد. نظام تفسیر، قواعد و ابزارهای خاص خود را دارد که صرفا بر اساس آن اصول، کشف اراده مشترک میسر می گردد. یکی از تکنیک های تفسیر که نقش بسیارممتازی در تبیین مفاد قرارداد و روشن ساختن مفهوم آن دارد، اصل صحت است. اصل صحت در قراردادها در حقوق اسلام و ایران (ماده 223 قانون مدنی) مورد پذیرش قرار گرفته است. این اصل که به عنوان یک قاعده جهانی درقلمرو حقوق شناخته می شود، در دیگر نظام های حقوقی و نیز کنوانسیون ها و رویه های قضایی بین المللی، صراحتا مورد توجه قرار گرفته است. نکته حائز اهمیت این است که بین مفهوم اصل صحت درحقوق ایران با آنچه که در حقوق تجارت بین الملل حقوق کشورهای غربی به عنوان اصل صحت در تفسیر که همان «عدم لغویت عبارات قرارداد» است، تفاوت اساسی وجود دارد. گر چه اکثر حقوق دانان ما بین این دو مفهوم خلط کرده اند و برخی دیگر بین این دو قاعده در حقوق ایران و سایر نظام های حقوقی تفاوت قائل شده اند، لیکن به نظر می رسد اصل صحت در تفسیر قراردادها در حقوق غربی کاملا منطبق با اصل صحت مصطلح درحقوق ما نباشد بلکه تنها به عنوان یکی از آثار حقوقی آن شناخته می شود. در این پژوهش سعی شده است که دو قاعده فوق، ارتباط بین آن ها و همچنین آثارحقوقی آن مورد مطالعه قرار گیرد.