بررسی خصوصیات مرفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد برخی ارقام هیبرید و آزاد گرده افشان کلزا (Brassica napus L.)

به منظور مقایسه عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات مرفولوژیکی 8 رقم کلزا، شامل دو رقم هیبرید و شش رقم آزاد گرده افشان، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. صفات مورد بررسی در این مطالعه شامل عملکرد دانه، بیولوژیک و روغن، شاخص برداشت، درصد روغن و پروتئین دانه، تعداد شاخه فرعی در بوته، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین شاخه فرعی از سطح زمین، تعداد خورجین در بوته، ساقه اصلی و شاخه های فرعی، وزن هر خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن دانه در خورجین، وزن پوسته در خورجین، نسبت وزن پوسته به خورجین و وزن هزار دانه بودند. نتایج نشان داد که بین ارقام کلزا از لحاظ تمامی صفات مورد بررسی به غیر از تعداد خورجین در شاخه های فرعی، وزن پوسته در خورجین و نسبت وزن پوسته به خورجین اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که هیبریداسیون توانسته است به میزان معنی داری عملکردهای روغن، دانه و بیولوژیک ارقام هیبرید را در مقایسه با ارقام آزاد گرده افشان افزایش دهد. بالاترین عملکرد دانه، بیولوژیک، درصد و عملکرد روغن متعلق به هیبریدهای Ebonite و Elite و رقم آزاد گرده افشان Zarfam بوده و کمترین آن به رقم Opera تعلق داشت. همبستگی منفی معنی داری بین درصد روغن و درصد پروتئین وجود داشت. در بین اجزای عملکرد، تعداد خورجین در ساقه اصلی و وزن دانه های خورجین و تعداد دانه در خورجین به ترتیب بالاترین همبستگی مثبت را با عملکرد دانه نشان دادند. همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین ارتفاع نهایی و شاخص برداشت با عملکرد دانه مشاهده شد. اما بین نسبت وزن پوسته به خورجین و تعداد شاخه های فرعی در بوته با عملکرد دانه همبستگی منفی معنی داری وجود داشت.