الگوی تخصیص آب در شرایط بکارگیری توامان مدیریت برتر زراعی و تک آبیاری در زراعت دیم

محدودیت منابع آب قابل دسترس، اندک بودن عملکرد محصولات دیم و ضرورت تولید محصولاتی که منطبق بر اصول زراعی و توجیه اقتصادی باشد، سبب شده که روش های تخصیص بهینه منابع تولید بین گزاره های مختلف گسترش یابد. با توجه به نقش مهم بخش کشاورزی دیم در اقتصاد ملی، اشتغال، حفظ و بقای نهاده های تولید و نیز سهم آن در تامین غذای جامعه، لازم است که از منابع و نهاده های تولید در این بخش به بهترین نحو ممکن استفاده گردد تا ضمن بهینه سازی مصرف منابع، سودآوری و رفاه کشاورزان نیز افزایش یابد و ثبات و پایداری در تولید به وجود آید. مطابق با شرایط کشاورزی دیم مرسوم در استان آذربایجان شرقی، شهرستان مراغه و بر اساس نتایج و یافته های پژوهشی 10 ساله (85-1375) در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم در تعیین میزان و زمان تک آبیاری برای دو محصول اصلی دیم منطقه (گندم و جو) و نیز تعیین مدیریت برتر زراعی برای محصولات گندم، جو و نخود، مدیریت تخصیص تک آبیاری مورد بررسی و با شرایط سنتی دیم مقایسه شد. شاخص بهره وری بارش گندم، جو و نخود تحت شرایط مدیریت سنتی به ترتیب 24/0، 23/0 و 14/0 کیلوگرم بر متر مکعب بوده که با اعمال مدیریت برتر زراعی به ترتیب با 83، 5/56 و 164 درصد افزایش به 44/0، 36/0 و 37/0 کیلوگرم بر متر مکعب افزایش یافت. در شرایط آب قابل دسترس محدود و نیز دوره ی زمانی محدود برای انجام تک آبیاری، بهترین و اقتصادی ترین گزاره ی مدیریت تک آبیاری و توصیه های زراعی برای حصول بیشترین سود خالص در واحد سطح تعیین گردید و نشان داده شد که سهم مدیریت تلفیقی بیش از 70 درصد و سهم مدیریت برتر زراعی کمی کمتر از 30 درصد است.