مشارکت اجتماعی آنلاین و توسعه اجتماعات محلی در ایران

طرح مسئله: این مقاله ضمن مروری بر رسانه های شهروندی به نسل چهارم از نظریه های ارتباطات توسعه می پردازد که تاکید آن ها بر «ارتباطات مشارکتی» است. در این دسته از نظریه ها به جای دسترسی شهروندان به رسانه ها، مشارکت و کنش گری آنان در ارتباطات محوریت دارد. به این ترتیب ایجاد فضاهای گفت وگویی از طریق رسانه ها و شکل گیری دموکراسی گفت وگویی در فرآیند ارتباطات اساس توسعه جوامع محلی به شمار می آیند. در این میان شبکه های مجازی از ظرفیت های مناسبی برای تحقق این وجه ارتباطات توسعه برخوردار هستند و می توانند مشارکت شهروندان محلی را در فضایی بی مکان شکل دهند. «شبکه خویشاوندی فشارکی ها» که موضوع مطالعه موردی در این مقاله است، نمونه موفقی از رسانه های مجازی است که با اندیشه محلی توانسته است، جهانی عمل کند و توانایی های این دسته از رسانه ها در توسعه را نشان دهد.
برای انجام این پژوهش از موردپژوهی استفاده شده است اطلاعات از راه مصاحبه نیمه ساخت یافته با بنیان گزاران سایت و کاربران فعال آن و همچنین مشاهده مشارکتی از طریق شرکت در نشست های خانوادگی در سال های 1388 و 1389 به دست آمده است.
شبکه خویشاوندی فشارکی ها باعث توجه دوباره به هویت «فشارکی» و روستای فشارک شده است و نه تنها افراد میان سال بلکه جوانان عضو خانواده را به خود جذب کرده است. کاربران فعال سایت، در گفت وگوهای فوروم سایت که درباره مسائل مختلف روز و همچنین زمینه ای برای فعالیت اجتماعی در فضای واقعی است، مشارکت می کنند و مسئولیت های مختلف را بر عهده می گیرند. فعالیت های مختلفی نیز حول محور این سایت برگزار می شود، از نشست سالانه خانواده فشارکی ها تا برگزاری تورهای مذهب و سیاحتی.
سایت اینترنتی شبکه خویشاوندی فشارکی ها نمونه ای از کاربرد اینترنت در توسعه جوامع محلی و تنظیم کارکردهای سنتی آنها در دنیای جدید است. شبکه ای که هم مبتنی بر مشارکت اعضاست، هم فرآیندهای دموکراتیک در آن برجسته است و با بهره گیری از مشارکت اعضای فامیل به توسعه ارتباطات اجتماعی و میان فردی، انسجام خانوادگی و توسعه فیزیکی روستا منجر شده است.