نگاهی به شاخصهای جمعیتی ایران در آغاز قرن 21 میلادی

تحلیل های جغرافیای جمعیت راجع به روابط و مناسبات متقابل میان گروه های انسانی و گستره های جغرافیایی عمدتا مبتنی بر داده های آماری است. وجود چنین تحلیل هایی پیش زمینه هر گونه برنامه ریزی آمایش سرزمین و سازماندهی فضای زندگی خواهد بود. بی گمان به دلیل تحولات اجتماعی- اقتصادی و به ویژه تغییرات حاصل در نظام های سیاسی جهان امکان پیش بینی دقیق شاخص های جمعیتی برای کشورهای جهان وجود ندارد. برای مثال تحولات سیاسی افغانستان طی ربع قرن گذشته و تحولات آتی احتمالی در عراق اثرات چشمگیری بر ساختار و ترکیب جمعیت و تحرکات مکانی آن در سطح کشور ایران داشته و خواهد داشت. به هر تقدیر جداول پیوست وضعیت شاخص های جمعیت ایران و پیش بینی آن ها را تا افق 2015 میلادی نشان می دهد. جداول (1) تحولات جمعیتی ایران را از سال 1260 تا 1375 نشان می دهد. همانطور که از ارقام مندرج در این جدول برمی آید، از سال 1260 تا 1300 نرخ رشد جمعیت ایران بسیار پایین و معادل 6/0 درصد محاسبه شده است. پایین بودن سطح تغذیه و بهداشت و بالابودن میزان مرگ و میر در جمعیت عامل مهمی در پایین بودن نرخ رشد جمعیتی بشمار می رود. از سال 1300 تا 1320 (جنگ جهانی دوم) رشد متعادلی رد جمعیت مشهود است. در این دو دهه نرخ رشد در حدود 5/1 درصد بوده است. رقمی که در حال حاضر (1381) نیز در مورد جمعیت ایران صدق می کند.