تحلیل عوامل محدود کننده عملکرد گندم در شرایط گرگان

یکی از مشکلات اساسی تولید گیاهان زراعی در کشور ما اختلاف بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل حصول (خلا عملکرد) می باشد. بنابراین شناسایی عوامل محدود کننده عملکرد و خلا عملکرد بسیار حایز اهمیت است. بدین منظور مطالعه ای در شهرستان گرگان در 95 مزرعه از 5 روستا، در دو سال زراعی متوالی 87-1386 و 88-1387 به صورت پیمایشی و براساس روش CPA انجام شد. در این پیمایش کلیه اطلاعات مربوط به عملیات مدیریتی، خصوصیات خاک و گیاه زراعی (شامل 200 متغیر) ثبت و اندازه گیری شدند. سپس رابطه بین عملکرد و کلیه متغیرها (با استفاده از رگرسیون گام به گام) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین عملکرد کشاورزان (عملکرد واقعی) و عملکردی که می توانند برداشت کنند (عملکرد قابل حصول)، 2348 کیلوگرم در هکتار فاصله (خلا) وجود دارد. مشخص شد که میزان مصرف کود پتاسیم قبل از کاشت، میزان کود نیتروژن مصرفی پس از کاشت، شاخص سطح برگ در گرده افشانی، شاخص کلروفیل در گرده افشانی، کل نیتروژن جذب شده توسط گیاه در رسیدگی و طول دوره رشد رویشی گیاه به ترتیب 20، 18، 19، 10، 14 و 19 درصد در ایجاد این خلا نقش دارند. بررسی داده ها نشان داد که شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل و میزان جذب نیتروژن، همگی تحت کنترل مدیریت کود نیتروژن هستند و همچنین طول دوره رشد رویشی توسط تاریخ کاشت کنترل می شود. بنابراین میزان مصرف پتاسیم، مدیریت تغذیه نیتروژن و تاریخ کاشت به ترتیب با 20، 61 و 19 درصد مهم ترین عوامل موثر در خلا عملکرد هستند و با بهینه سازی آن ها می توان عملکرد گندم در گرگان را به میزان 2348 کیلوگرم افزایش داد