مطالعه تنوع ژنتیکی صفات زراعی و مرفوفیزیولوژیک گندم های بومی ایران در شرایط تنش خشکی

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی و تعیین روابط میان عملکرد دانه و برخی صفات مرفوفیزیولوژیک در شرایط تنش خشکی، تعداد 81 ژنوتیپ گندم بومی به همراه چهار شاهد کویر، کراس شاهی، روشن و لاین WS-82-9 در سال زراعی 87-1386 در مزرعه ی پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج در قالب طرح آزمایشی آلفا لاتیس در دو تکرار ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که صفات عملکرد دانه و اجزای آن، وزن خشک میان گره انتهایی و ماقبل انتهایی، شاخص برداشت، وزن خشک سنبله و طول میان گره ماقبل انتهایی از تنوع بالایی برخوردار بوده و بین ژنوتیپ ها، تفاوت معنی داری از لحاظ صفات مورد بررسی وجود دارد. نتایج تجزیه رگرسیونی گام به گام و تجزیه علیت نشان دادند که صفات شاخص برداشت و عملکرد زیست توده، وزن خشک میان گره ماقبل انتهایی، زودرسی و محتوی کلروفیل دارای سهم بالا و موثر در عملکرد دانه بوده و بیشترین اثرات مستقیم نیز مربوط به شاخص برداشت و عملکرد زیست توده بود. نتایج حاکی از آن است که تنوع ژنتیکی بالایی در خزانه ژنی گندم های بومی وجود دارد که می تواند به نژادگران را در اصلاح ارقام یاری نماید و شاخص برداشت، عملکرد زیست توده، وزن خشک میان گره انتهایی و ماقبل انتهایی، زودرسی و محتوی کلروفیل را می توان به عنوان معیارهای گزینش برای بهبود عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی معرفی نمود.